بررسی تطبیقی مراحل سلوک عرفانی از نگاه بانو مجتهده امین و ترزا آویلایی

عرفان عملی یا سلوک، اساس و زیربنای عرفان است. عرفان نظری تفسیر و تعبیر یافته های عرفان عملی است. عرفا برای سلوک عرفانی مراحل مختلفی را برشمردهاند لکن اساس این مقامات و منازل بر هم منطبق بوده و از این حیث اختلاف چندانی بین آنان دیده نمیشود. در ادیان الهی دیگر نیز عرفایی وجود دارند که با سلوک عرفانی به کشف و شهود پرداختهاند. بانو امین و ترزا آویلایی از جمله عرفای بنامِ اسلام و مسیحیت به شمار میروند. هر دوی آنان شخصاً مراحل سلوک را تجربه کردهاند و آن را در آثار خویش تشریح نمودهاند. ترزا مراحل سلوک را در «کاخ درون» هفت مرحله برشمرده و بانو امین در کتاب «سیر و سلوک در روش اولیاء و سعدا» مراحل سلوک را طی هشت مرحله بیان نموده است. نتیجۀ تطبیق مراتب سلوک در بین ایشان نشان میدهد عناصر اصلی و مراحل سلوک نزد آنها اشتراکات فراوانی دارد و میان آنان تفاوت عمدهای ملاحظه نمیشود. تنها در زمان پیدایش حالات عرفانی، گاهی تفاوت هایی دیده میشود. توصیفات ایشان گویای این است که هر دو عارف در نهایت به وحدت شهود رسیده اند.