مقابله‌ مقامی و کنشی حضرت محمد(ص) با دیگر پیامبران در شرح التعرف

شرح التعرف، از جمله آثار پدید آمده در حوزه‌ عرفان تعلیمی به زبان فارسی است که مستملی آن را بر التعرف کلابادی نوشته است. وی در این اثر، جهت تبیین دیدگاه‏ها و تشریح مبانی فکر و نظری خود، اثر خود را در پیوند بینامتنی با قرآن کریم قرار داده و از آیات و روایات قرآنی داستان انبیاء استفاده کرده است. داستان‎ها و روایات منسوب به پیامبر(ص) از برجسته‏ترین موارد کاربردی در این اثر است که در بیشتر موارد به صورت تقابلی و مقایسه‏ای با داستان سایر پیغمبران آورده شده است. در این نوع کاربرد، مقایسه در دو حوزه‌ کنش و مقام انجام شده که نوع مقابله‌ مقامی با بسامد بیشتری در این اثر آورده شده است. نویسنده در التعرف، بسیاری از پیامبران را در نقطه‌ مقابل پیامبر(ص) قرار داده که این میزان تقابل با این دامنه‌ تنوع در این اثر تقریباً کم‏نظیر است. هدف نهایی مستملی در استفاده از این شیوه، بیش از آنکه به منظور تشریح و تبیین اصول و مبانی و اصطلاحات عرفانی باشد تاکید صریح یا ضمنی بر برتری و فضیلت حضرت محمد(ص) بر سایر پیامبران و در نتیجه برتری امت او بر دیگر امت‎ها است.