بررسی تطبیقی درون مایه‌ها ومضامین عرفانی در مقامات حمیدی و گلستان سعدی

مقامات حمیدی و گلستان سعدی از کتاب‌های بسیار مهم در ادب فارسی ‌در دو دورۀ متفاوت‌اند که شباهت‌های ساختاری و محتوایی آن‌ها، مطالعۀ تطبیقی آن دورا از چشم‌اندازهای گوناگون روا می‌دارد. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی سامان یافته است با بهره‌گیری از تحلیل محتوا، به درون مایه‌ها ومضامین عرفانی این دو کتاب و بررسی تطبیقی آن‌ها توجه شده است و شباهت‌ها و اختلاف‌های آن دو بیان گردیده‌اند. حمیدی و سعدی با برگزیدن قالب داستان و بهره‌گیری از اصول داستان‌نویسی کوشیده‌اند تا هنر نویسندگی خود را نشان دهند و رغبت خواننده را برای مطالعۀ اثرشان برانگیزند. این دونویسنده درعین هنرآفرینی درگزینش ادبی و داستانی، رگه‌هایی از عرفان را دخیل می سازند و مفاهیم، مضامین و درون‌مایه‌های عرفانی در صحنه‌های این داستان‌ها و تاثیر فضای معنوی، اخلاقی، عرفانی و ادبی بر شخصیت‌ها، تشابهات آثارآن‌ها را تحقق می‌بخشد؛ با این تفاوت که در گلستان رنگ عرفانی بیشتر و نمایان‌تر از مقامات حمیدی است. در مقامات تنها یک مقامه آشکارا در تصوف خودنمایی می‌کند و در همین مقامه می‌توان نظرگاه عرفانی حمیدی را جستجو کرد.