تاویل‌های عارفانه و عاشقانه مولانا از قصه‌های قرآنی

مثنوی به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار عرفانی منظوم زبان فارسی از جنبه‌های مختلف شایستۀ بررسی است. مولانا در مثنوی بسیار از آیات قران بهره گرفته است و یکی از شگردهای مهم مولانا در برخورد با آیات قران کریم تاویل و تفسیر ذوقی و عاشقانه آنها است. تاویل در فرهنگ اسلامی و بخصوص در ادب عرفانی، اصطلاحی معروف است که تحت عنوان تفسیر باطنی و از ظاهر به باطن رفتن به کار برده می‌شود. اصولاً اعتقاد به باطن امور در مرکز تفکر مولانا است به همین دلیل او به تاویل توجهی ویژه دارد. او معتقد است که قران کریم دارای باطنی است که در زیر ظاهر الفاظ پنهان است. تاویل آیات قران کریم در مثنوی شیوه‌ای از تفسیر است که باطن را از ورای ظاهر و با معیار عشق و ذوق بیرون می‌آورد؛ ولی ظاهر را نفی نمی‌کند. یکی از مهم‌ترین شرایط تاویل از نگاه او تاویل خویش است که خودشناسی و تزکیه نفس را ضروری می کند و لازمۀ آن دوری از هوی و هوس است. دومین و شاید اصلی‌ترین مولفه تاویل از نگاه مولانا اثر و نتیجۀ آن است به این معنی که تاویل باید آدمی را به رحمت خداوند امیدوار کند. موضوع این پژوهش تاویل عارفانه و عاشقانه مولانا از آیات قران کریم است. یکی از مهم‌ترین شرایط تاویل از نگاه مولانا، تاویل خویشتن است که خودشناسی و تزکیه نفس را ضروری می‌کند و نتیجه آن فلاح و رستگاری است به این معنی که تاویل باید آدمی را به سعادت رساند و به رحمت خداوند امیدوار سازد.