بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای جایگاه کتب امالی در تاریخ نگاری مقتل

چکیده در بررسی مکاتب تاریخ‌نگاری اسلامی، مکتب کوفه ‌به‌دلیل داشتن شعبه‌های مختلف و گسترده متمایز است. یکی از این شعب، تاریخ‌نگاری مقتل است که رشد و توسعه خود را در شکل تاریخی با مقتل‌نویسانی همچون ابی‌مخنف (م. 157ق)، ابن ‌ابی‌الدنیا (م. 281ق) و ابوالفرج اصفهانی (م. 356ق) عجین کرده است. این مکتب در بُعد حدیثی و جوامع روایی نیز بزرگانی از فریقین را در نگارش مقتل به خود دیده است. مجموعه کتب روایی باعنوان عرض‌المجالس که به همان «امالی» مشهور است، در بُعد تاریخ‌نگاری مقتل مطالب مهمی را دربرگرفته است که ما را به‌سوی واقعیت‌های مربوط به وقایع مقتلی رهنمون می‌کند. بررسی مقایسه‌ای شیوه‌نامه کتب امالی و محتوای آن با منابع تاریخی، پرسش‌های مهمی مطرح می‌کند که از مهم‌ترین آن‌ها، علل منفردبودن برخی احادیث در این آثار است که در منابع دیگر، به‌ویژه منابع تاریخی، اثری از آن نیست. بنابراین، مقاله حاضر درصدد پاسخ به این مسئله، با تاکید و توجه به خصوصیات این کتب است. کلیدواژه‌ها: مقتل‌نگاری، مکتب کوفه، ابومخنف، امالی صدوق، امالی طوسی، امالی مفید.