بررسی پدیده ی نسخ درآرای قران پژوهان ونقددیدگاه ایشان درباره ی نسخ تلاوت

چکیدهاز مهم‌ترینمباحث مطرح در‌حوزه علوم قرآنی، نسخ استکه در بسیاری از روایات،اِشراف بر جوانب آن، از‌جمله ویژگی‌های مفسران قرآن به‏شمار آمده است.ازسویی، قرآن‌پژوهان،این پدیدهرا بر سه قسم، شامل نسخ حکم و بقای تلاوت، نسخ حکم و تلاوت، ونسخ حکم بدون تلاوت تقسیم کردهو از این میان، تحقق‌یافتن مورد اول رابیشتر مفسران وپژوهشگران در‌حوزه علوم قرآن پذیرفته‌اند؛ اما بر‌سر دو قسم دیگر، اختلاف‌نظروجود دارد؛به‌گونه‌ای که می‌توان گفت متقدمان،بیشتر به تحقق‌یافتن آن تمایل داشته‌اند؛ ولی متاخران ازجهات متعدد،ادلّه ایشان را نقد کرده‌اند. در این پژوهش، بعد‌از ذکر معنای لغوی واصطلاحی«نسخ» وسخن‌گفتن درباره مکتب‌های سه‌گانه‌ای که دکتر مصطفی زید در این حوزه برشمرده است، مفهومو محدودهنسخ را تبیین کرده و پس‌از ذکر شروط تحقق‌یافتن آن، نسخ تلاوت را بررسیوسر‌انجام، با نقد ادلّه موافقان و مخالفان نسخ تلاوتاثبات کرده‏ایم اعتقاد به نسختلاوت، حاکی از برداشت شتاب‌زده و نگاه سطحیبه روایات است؛زیرا تعریف نسخ و شرایطبیان‌شدهاز‌سوی ایشان، با تقسیم‌بندی نسخ به سه قسم یاد‌شده مطابقت ندارد و از سویی،دلیلیمتقنمبنی‌بر تحقق‌یافتن نسخ تلاوتنداریم؛ هر‌چند دلیل محکم عقلی هم مبنی‌بر نفی آن دردست نیست.