روابط بینامتنی قران باخطبه های نهج البلاغه

چکیدهمتن های گوناگون از دیرباز، با یکدیگر ارتباطی بینامتنی داشته و از نظرزبانی، وزنی و معنایی بر یکدیگر اثر گذاشته و از هم اثر پذیرفته اند. اگر چهاین ارتباط از گذشته مطرح بوده است و تبادل کلام هنری را در بسیاری ازآثار گذشتگان می بینیم، در دوره معاصر، میخاییل باختین، اندیشمند روسی،بار دیگر، مقوله بینامتنی را از دیدگاهی نو بررسی کرده و کسانی همچونژولیا کریستوا، رولان بارت و هارولد بلوم، تحت تاثیر باختین، به این مسیلهپرداخته اند. بر اساس نظریه بینامتنی، هر متن بر پایه متونی که پیشترخوانده ایم، معنا می دهد و بر رمزگانی استوار است که پیشتر شناخته ایم.پیوند ناگسستنی مفاهیم نهج البلاغه و قرآن کریم، از ژرفایی بسیار برخورداراست و به روساخت، محدود نمی شود؛ بلکه در سطح ژرف ساخت، پیوندیعمیق میان این دو کتاب برقرار است؛ به طوری که در بسیاری از موارد،222 / روابط بینامتنی قرآن با خطبه های نهجالبلاغهدرک دقیق معنای مورد نظر امام )ع( جز از طریق آشنایی با متن پنهان وشناخت چگونگی رابطه این دو کتاب با یکدیگر میسر نیست. با خوانشدقیق خطبه های نهج البلاغه، به این نتیجه می رسیم که بیشترین شکل روابطبینامتنی قرآن با خطبه های نهج البلاغه، به صورت نفی متوازی است که درآن، امام )ع( توانسته است نوعی سازش میان متن پنهان و متن حاضر ایجادکند و تعاملی آگاهانه با آن پدید آورد.