تحلیل شناختی سنّت‌های الهی درحوزه استکبار با رویکرد قرآنی؛ (برپایه طرح‌واره‌های تصوری)

سنّت‌های الهی به‌ مثابه قوانین و تدابیر حاکم بر نظام آفرینش، یکی از مفاهیم گسترده در تعبیرهای زبانی قرآن‌کریم است. این نوشتار با رویکرد معنی‌شناسی شناختی ، در حوزه استعاره‌های مفهومی، به‌عنوان ابزار پایه‌ای برای بیان و درک مفاهیم انتزاعی، می‌کوشد کارکرد طرح‌واره‌های تصوری را در مفهوم‌سازی استعاری استکبار بررسی کند ‌و از رهگذر آن به ساختار موثر نیرو- پویاییِ جریان سنّت‌های الهی در قوانین هندسه جهانی الهی دست ‌یابد. از این‌رو با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی مفهوم کبر به ‌عنوان پربسامدترین واژه قرآنی در حوزه ر‌ذائل اخلاقی و شاخصه اصلی معارضان حق، در کلان سیستم مفهومی قرآن‌کریم، پرداخته است. از این طریق به شکلی روشمند موقعیت‌های زبانی- استعاریِ متاثر از سنّت‌های الهی در حوزه‌ استکبار و طرح‌واره‌های تصوری ارائه شده از آن کشف شده و با ملموس‌سازی برخی مفاهیم انتزاعی در قالبی عینی، تحلیل نوینی فراروی مخاطب قرارمی‌دهد. دستاورد این پژوهش بیانگر میزان  اثرگذاری کبر به ‌عنوان مانعی قدرتمند در سلب رحمت الهی و نیرویی قوی در جهت حرکت نزولی به سوی ضلالت و گمراهیِ خود و دیگران است که با نگاشت استعاری «کبر، مانع است.»،‌ «کبر، قدرت است.» در ترسیم شدت باطل‌گراییِ انسان متکبّر اثرگذار است. معانی ضمنیِ حاصل از این ساز وکار زبانی، به درجۀ تنزل معنایی و مقامی استکبار در معیار قرآن‌کریم اشاره دارد. عمده‌ترین جریان سنّت‌های الهی، براساس مفاهیم استعاری موجود در حوزه استکبار با عناوینی مانند زیادت‏ ضلالت ، املاء و استدراج ، امهال ، استیصال ، محرومیت و عبرت‌آموزی در سطح آیات الهی مشاهده شده ‌است

cognitive analysis of divine traditions in arrogance with a qur’anic approach (based on the imaginary schemas)

divine traditions (sunan), as laws and measures governing the creation system, is a frequently qur’anic concept in linguistic interpretations. using the cognitive semantic approach in the conceptual metaphors as a tool for understanding abstract concepts, this article tries to investigate the function of imaginary schemas in the metaphorical conceptualization of arrogance and reach the effective power-dynamic structure of the flow of divine traditions in the laws of divine universal geometry. therefore, in a descriptive-analytical method, it investigates the concept of kibr (pride/arrogance) as the most frequent word in the qur’an in the field of moral vices and the main indicator of the opponents of the right, in the conceptual system of the holy qur’an. therefore, it methodically discovers the linguistic-metaphoric situations influenced by divine traditions in the area of arrogance and the imaginary schemas presented by concretizing abstract concepts in an objective format. findings show the influence of kibr as a powerful obstacle in depriving god’s mercy and a strong force in the direction of downward movement towards misguidance of oneself and others. it affects drawing the intensity of vanity of the arrogant man, using the phrases arrogance is an obstacle and arrogance is power . the implicit meanings resulting from this linguistic system, point to the degree of semantic degradation and the position of arrogance in the qur’an. the mainstream of divine traditions are seen in the verses, based on the metaphorical concepts about the arrogance with titles such as zῑyᾱdat dilᾱlat , ’imlᾱ’ and ’istidrᾱj , ’imhᾱl and ’istῑsᾱl , deprivation and learning lesson .