ابو احمد عسکری در میراث حدیثی شیعه

ابواحمد عسکری از بزرگترین ادبا، لغویون و محدّثان سنی مذهب قرن چهارم است. آثار و تالیفات او دارای جایگاهی رفیع درحوزۀ علوم اسلامی است. با توجه به مذهب ابو احمد عسکری، جایگاه او در کتب حدیثی شیعه قابل‌توجه و در خور بررسی است. این نوشتار تلاش می‌کند پس از معرفی کوتاهی از این اندیشمند به بررسی حضور، جایگاه و گونه‌شناسی استناد به وی در آثار شیعی بپردازد. از این میان توجه به جایگاه و مرویات مهم وی در آثار شیخ صدوق (هم عصر/ مروی عنه) که آغازگر استناد به او در بین شیعیان می‌باشد و نیز سید ابن طاوس (از پسینیان) قابل‌توجه است. با این حال نوع رویکرد سید‌بن‌طاووس به آثار ابواحمد همان رویکرد صدوق به وی بودهاست. روایات این عالم بی‌تعصب و آزاد اندیش اهل‌تسنن از بهترین مستندات استفاده شده در ردیه‌های شیعی و مجادلات کلامی و نیز اثبات صدور و شرح چند خطبه از نهج البلاغه به ویژه خطبه شقشقیه بوده است. او از معدود عالمان اهل تسنن است که هم خطبۀ شقشقیه را نقل کرده و هم به شرح فقه الحدیثی آن به‌طور تفصیلی پرداخته است. عسکری را با این پیشینه می‌توان در زمره متشیعان برشمرد. این نوشتار ابطال دو گزارش «شیعه بودن» و«ضد شیعه بودن» ابواحمد عسکری را نیز روشن می‌کند.

abu ahmad askarī in the shiite hadith heritage

abu ahmad askarī‏ ‏was‏ ‏one of the greatest sunni commentators and scholars in the 11th century. ‎his works rank a great place in the area of islamic sciences. considering his school of thought, ‎his place in shi’a hadith books is significant and worthy of investigation. this article aims to ‎briefly introduce this scholar and examine the works attributed to him by shi’a sources. in this ‎regard, it’s necessary to consider his major works narrated by sheikh sadūq, who firstly referred ‎to abu ahamd’s works, as well as sayed bin tāwūs. however, the approach adopted by ibn ‎tāwūs to abu ahmad’s works was the same as sheikh sadūq’s. the narrations of this free-‎thinking and unbiased sunni scholar are examples of the best documents to response the ‎misconceptions raised against shi’a, especially proving sermons of nahj al-balaghah to imam ‎ali (as) such as the sermon sheqsheqīyah. he is one of the few sunni scholars who quoted ‎sheqsheqīyah and explained it in detail as well. thus, he may be recognized as a shi’a-oriented ‎scholar. this paper also proves the annulment of two reports about abu ahmad, as “shi’a” or ‎‎“anti-shi’a.”‎ ‎‎.