کاربست «دلالت زبانی» در فهم و تفسیر قرآن کریم؛ مطالعه‌ی موردی: «مسئله‌ی اجمال قرآن»

«اجمال»، مسئله‌ای پرسش‌برانگیز در فهم و تفسیر قرآن کریم است و عدم شناخت صحیح آن موجب ورود ایرادهایی، مانند: ابهام ذاتی یا وقوع نقص در کلام خدا می‌شود؛ از این‌رو، مطالعه و کاربست ابزارهای علمی مناسب به‌منظور بررسی این مسئله از اهمیتی ویژه برخوردار است. در مقاله‌ی حاضر با بهره‌گیری از «دلالت زبانی»، به‌مثابه‌ی رویکردی معناشناختی در فهم و تفسیر قرآن، به‌معرفی و تحلیل مسئله‌ی اجمال قرآن و نحوه‌ی تبیین آیات پرداخته شده و یافته‌های تحقیق، با مباحث متداول در علوم قرآن مقایسه شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که: اجمال در قرآن مجید صرفاً به‌معنای موجز و فشرده‌بودن کلام‌الله موردقبول است؛ نه غیرواضح یا ناقص‌بودن آن در دلالت؛ چنان‌که مخاطبان خاص هر دسته از آیات توانسته‌اند معنای موجز آن را در «کاربرد» یا فضای خطاب آیات کشف کنند؛ گرچه معنای چنین کلام فشرده‌ای ممکن است برای مستمعان پسین یا غیرمخاطبان، مبهم، تردیدآمیز یا مشتبه جلوه نماید. شایسته‌ی تاکید است که اجمال و فشردگی کلام در ساختار زبان، بیشتر به‌سبب اتکاء آن بر بافت غیرزبانی (یعنی: موقعیت کلام و دانش زمینه‌ای مخاطبان) ایجاد می‌شود و در مورد کلام‌ خدا، تنها «عالمان قرآن» (ع) هستند که با دانش الهی خود می‌توانند تمام آیات موجز و فشرده‌ی قرآن را برای مستمعان و متعلمان، تفسیر و تبیین نمایند.

applying linguistic signification in understanding and interpreting holy qur’an: case study: the issue of brevity of qur’an

’ijmᾱl (brevity/unclear) is a questionable issue in understanding and interpreting the holy qur’an, that its incorrect description may lead to problems, such as inherent ambiguity or defects in the qur’an. therefore, the study of this issue specifically is of importance. using the linguistic signification approach to understanding and interpreting the qur’an, this research introduces and analyzes the issue of brevity explanation of the qur’an. findings have then been compared with the popular topics of qur’anic sciences. this research shows that ’ijmᾱl in the holy qur’an is accepted only in the sense of being concise and compact, not ambiguity or defects in meaning; although the specific audiences of each group of verses have been able to interpret and discover its brief meaning in the application or the address space of the qur’anic verses. therefore, the meaning of such a compact word may appear unclear and doubtful for the late listeners or non-addressees. the article shows that the brevity of the speech is more related to its context (the speech situation and the background knowledge of the audience). finally, only the real scholars of the qur’an (the infallibles) (as) are those who can explain and describe all the brief verses of the qur’an based on their divine knowledge to the listeners.