تحلیل تصویری آیات تقابلی انفاق (مطالعه موردی آیات 261-274سوره بقره)

بیان تصویری در انتقال مفاهیم قرآنی نقش بسیار موثری دارد. تصاویر هنری در آیات قرآن ابزاری برای انتقال معانی مورد نظر به ذهن مخاطب است. بررسی و دقت در تصویرگری هنری قرآن و بیان کارکردهای این تصاویر راز اعجاز نظام بیانی و فکری بافت قرآن را روشن تر می کند و از نتایج ثمربخش آن تحریک عقل و عواطف انسانی در درک و فهم بیشتر آیات الهی است. سیّد قطب و دیگر ادیبان معاصر فراتر از دانشمندان قدیم رفته و اصطلاح &تصویر& را جایگزین اصطلاحات پیچیده ی بلاغی کرده و مهمترین عناصر آن را برشمرده اند. در این راستا این پژوهش بر آن شد که با توجه به آرای سیّد قطب، محمدداود و حسین‌جمعه به برخی از مهمترین عناصر تصویرپردازی، هماهنگی هنری و خیال پردازی حسی در تحلیل تصویرهای تقابلی در آیات انفاق (261-274) سوره ی البقرة بپردازد؛ زیرا این گونه تقابل ها در تصاویر قرآن و به خصوص در بافت های همجوار، به وضوح بیشتر مفاهیم بلند قرآنی و القای سهل تر معانی به ذهن مخاطب می انجامد. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی به این نتایج دست یافته است که بعضی از اسلوب های هنریِ خیال، همچون تجسیم و تشخیص در توصیف انفاق کافران و مومنان، مشابه هستند؛ اما برخی مانند کنایه، بیشتر برای هشدار و تهدید کافران به کار رفته است و تقابل تضادی یکی از مهم ترین و پر بسامد ترین روابط معنایی در این آیات است. افعال حرکتی بیشتر از نوع انتقالی است و به کارگیری آن همراه دیگر اسالیب نقش آن را در پویایی تصاویر پررنگ تر کرده و در توصیف انفاق کافران بیشتر استفاده شده است.

visual analysis of the contrasting verses of expenditure(case study of verses 261-274 of surah al-baqarah)

visual expression plays a very effective role in conveying quranic concepts. artistic images in quranic verses are a tool to convey the desired meanings to the mind of the audience. the investigation and precision in the artistic depiction of the qur’an and the expression of the functions of these images make the secret of the miracle of the expressive and intellectual system of the qur’an clearer. in this regard, this research was based on the opinions of seyyed qutb, mohammad daoud and juma about some of the most important elements of imagery, artistic harmony and sensory imagination in the analysis of contrasting images in the verses of surah anfaq (261-274). it has been used more.this research has reached these results with the descriptive-analytical method that some artistic styles of imagination, such as visualization and recognition in describing the charity of unbelievers and believers, are similar; but some of them, like irony, are used to warn and threaten unbelievers, and opposition is one of the most important and frequent semantic relationships in these verses. motion verbs are more transitive and using them together with other styles makes their role more prominent in the dynamics of the images and is used more in the description of unbelievers’ charity.