الگوی بندگی خدا در ماه مبارک رمضان، ‏بر اساس تحلیل مضمونی دعاهای 44 و 45 صحیفه سجادیه

بهره‌گیری مناسب از فرصت معنوی ماه مبارک رمضان، نیازمند شناخت آن و شیوۀ صحیح مواجهۀ با آن است که در کلام معصومان (علیهم ‏السلام) مورد اشاره قرار گرفته است. از جملۀ آنها می‌توان به دعاهای شماره 44 و 45 صحیفۀ سجادیه با عنوان دعای ورود به ماه مبارک ‏رمضان و دعای وداع با ماه رمضان اشاره کرد. در این پژوهش تلاش شده با استفاده از روش تحلیل مضمونی و با دو رویکرد کمّی و کیفی ‏در سه گام تجزیه، تشریح و ترکیب، به استخراج مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر این دعاها پرداخته و راهکارهای مطرح در این دعاها ‏به‌منظور کشف الگوی بندگی خدا در ماه رمضان از منظر امام سجاد (علیه السلام) تبیین شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که از منظر ‏آن امام معصوم، بهرهمندی از فرصت بندگی خدا در ماه مبارک رمضان نیازمند آدابی و شرایطی است که با رعایت آن‌ها، آثار و برکاتی ‏معنوی هم در دنیا و هم در آخرت برای انسان به ارمغان می‌آید. این آداب ذیل دو دستۀ فردی و اجتماعی در متن مقاله تبیین شده و در ادامه، ‏آثار عمل کردن به آنها نیز در دو حوزه دنیوی و اخروی، تشریح شده است. در پایان مقاله نیز مجموع یافته‌های تحقیق به صورت یک ‏نمودار جهت گویاسازی مطالب و الگوگیری برای بهره‌مندی بیشتر، ترسیم گشته است.‏

the model of god's service in the holy month of ramadan, regarding the thematic analysis of prayers 44 and 45 of al-sahīfah al-sajjādīyah

to use properly the spiritual opportunity of the holy month of ramadan it’s necessary toknow the position of the month mentioned in the words of shiite imams (as). among them,refer may be done to the prayers 44 and 45 of the book al-sahīfah al-sajjādīyah, namelythe prayer of “entering the holy month of ramadan” and “farewell to the month oframadan.” this article aims to find the themes of these prayers, utilizing the method ofthematic analysis. accordingly, it extracts the basic, organizing comprehensive themes ofthese prayers, applying two quantitative and qualitative approaches in three steps ofanalysis, description and composition, to discover the solutions proposed in these prayersand discover the model of god's service in the month of ramadan from the perspective ofimam sajjād (as). findings show that according to the imam, the benefit of the opportunityto serve god in the month of ramadan requires conditions that observing them will bringspiritual works and blessings to man both in this world and the hereafter, including personaland social conditions. the former includes knowing god, praise to god, knowing the monthof ramadan, fasting, offering prayers, seeking forgiveness, and salawāt. the latter includeskindness to relatives, kindness to neighbors, cleaning property from people's rights,reconciliation with someone who stays away from us, fairness to the oppressor, andtolerance to the enemy, which will be explained. then, the effects of practicing them areportrayed in two worldly and hereafter areas. the former includes purity, forgiveness andacceptance of repentance, closeness to god almighty, and the latter includes salvation fromdivine punishment and wrath, and access to paradise and divine pleasure, which will beexplained too. finally, the sum of findings will be drawn in the form of a diagram to illustratethe content and model for more benefit.