تبیین الگوی الفت قلوب و سنجش نسبت آن با آیت‌مندی قرآن کریم

قرآن کریم به معرفی «آیات» و مصادیق و کارکردهای آن پرداخته است. «الفت قلوب» نشانه‌ای از این دست آیات است که کثیری از اندیشمندان ناظر به وضعیت تاریخی زمانه نزول، از آن به اعجاز اجتماعی یاد کرده‌اند. کشفِ الگوی مفهومی برای تحلیل پدیده الفت قلوب، مسئله مهمّی است که تاکنون مغفول مانده است. این تحقیق درصدد است با بررسی آیات مشتمل بر الفت قلوب و بهره‌گیری از روش اکتشافیِ تحلیل محتوای مضمونی در واکاوی زنجیره آیات همسو و نیز با رویکردی پدیدارشناختی به شیوه تاثیرگذاری قرآن در مخاطب عصر نزول، الگوی مفهومیِ الفت قلوب و نسبت آن با آیت‌مندی قرآن را تبیین نماید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد قرآن در بیش از 300 آیه به ترسیم «نظامی از آیات» با مصادیق و کارکردهای گوناگون پرداخته است؛ بسیاری از آیات با کارکردهای «تعقّلی»، «تفقّهی»، «تذکّری»، «تفکّری»، «تعلّمی» و... معرفی شده‌اند، ولی کارکرد «هدایتی» تنها برای دو آیه یعنی «قرآن» و «الفت قلوب» به کار رفته است. ظهورِ هدایتِ خاصّ قرآنی که از طریقِ استماعِ تلاوت به قلب منتقل و در آنجا محقق می‌شود، با «لینتِ قلب» در ساحتِ فردی و «الفتِ قلوب» در ساحت اجتماعی همراه است. الفت قلوب امری خارق عادت، غیروابسته به شئون مادّی و متفاوت با اتّحادهای مرسوم اجتماعی است. این پدیده به‌عنوان بروزِ اجتماعیِ اعجازِ قرآن، از الگوی معیّنی تبعیّت می‌کند که در این پژوهش مورد تبیین قرار گرفته است.

clarifying the pattern of linking hearts and measuring its relation to the sign structure of the holy qur’an

the holy qur’an introduces the “signs” (āyāt), their examples and functions, of which onemay mention the “linking hearts” as a sign of such āyāt, such that many thinkers looking atthe historical situation of the time of descent refer to it as a social miracle. discovering aconceptual model for the analysis of the phenomenon of linking hearts is an important issuethat has been neglected so far. investigating the verses containing the concept of “linkinghearts” and using the exploratory method of thematic content analysis in discovering thechain of parallel verses, as well as with a phenomenological approach to the way that thequr’an affected the audience of the descent age, this research discovers a conceptual modelof linking hearts and its relation to sign structure of the holy qur’an. findings show that thequr'an draws a “system of signs” with various examples and functions in more than 300verses; many signs are introduced with the functions of “intellect,” “contemplation,”“reflection,” “thinking,” “learning,” etc., but the function of “guidance” is only for twosigns, namely “qur’an” and “linking hearts.” the emergence of the qur’anic specialguidance, which is transferred and done in the heart through listening to the recitation, isassociated with the “soft heart” in the individual state and the “linking hearts” in the socialstate. the linking hearts is unusual, independent of material affairs and different fromconventional social linking. this phenomenon, as a social manifestation of the miracle ofthe qur’an, follows a certain pattern that is explained in this research.