روش مولف کتاب سیر تحول قرآن در تعیین ترتیب و سال نزول آیات: تحلیل و اعتبارسنجی

برخی از مفسران و دانشمندان علوم قرآنی بر این باورند که تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول سوره‌ها، بهترین روش برای فهم قرآن و دست‌یابی به اهداف متعالی آن می‌باشد. یکی از این افراد، مهدی بازرگان است که در کتاب« پا به پای وحی» سوره‌های قرآن را با ترتیب نزول خاصی تفسیر نموده است. وی با ارایه معیاری به نام « طول متوسط آیات» که منظور از آن خارج قسمت تعداد کلمات سوره بر تعداد آیات همان سوره می‌باشد، و توضیح و تفصیل آن در قالب جداول و منحنی‌هایی در کتاب «سیر تحول قرآن» روش پیشنهادی خود را مطرح نموده است. بازرگان ادعا می‌کند که طول متوسط آیات در سال‌های نخست بعثت اندک بوده و در سال‌های بعد تدریجا افزایش یافته است؛ و در سال‌های آخرت هجرت به اوج خود رسیده است. دراین مقاله نشان داده‌ام که مولف «سیر تحول قرآن» با تکلف بسیار سعی کرده است که پیش فرض خود را مبنی بر این که با گذشت زمان «طول متوسط آیات نازل شده به تدریج افزایش می‌یابد » را به اثبات برساند. برای این مقصود گاه در شماره‌گذاری آیات مناقشه کرده است. برای مثال سوره « نصر» را یک آیه به حساب آورده است و یا پنج آیه نخست سوره «علق» را ده آیه فرض نموده است. در بخش دوم با ذکر هشت اشکال، نشان داده‎ام که بخشی از سال‌های نزول مندرج در کتاب «سیر تحول قرآن» با مضامین آیات و شواهد قطعی تاریخی و روایی ناسازگار است.

the method of the author of “the evolution of the qur’an” in determining the order and year of revelation of verses: analysis and validation

some commentators and scholars of qur’anic sciences believe that interpreting the qur’an based on the order of revelation of the surahs is the best way to understand the qur’an and to achieve its lofty goals. one of these people is mehdi bazargan, who has interpreted the surahs of the qur’an in a special revelation order in the book &step by step with revelation&. he has proposed his method by presenting a criterion called &average length of the verses&, i.e. the quotient of the devision of number of the words in the surah by number of the verses in the same surah, and its elaboration in the form of tables and graphs in the book &the evolution of the qur’an&. bazargan claims that the average length of the verses in the first years of the besat has been short and has gradually increased in the following years. in this article, i have shown that the author of &the evolution of the qur’an& has tried his best to prove his assumption that &over time, the average length of the verses gradually increases& and for this purpose, for example, he has considered surah an-nasr as one verse or the first five verses of surah al-alaq as ten verses. in the second part, by mentioning eight mistakes, i have shown that some of the years of revelation in the book the evolution of the qur’an are inconsistent with the contents of the verses and definite historical and narrative evidence.