تحلیل انتقادی رویکردهای تفسیری ذیل آیه «اَشِدَّاء عَلَى الْکُفَّارِ»

یکی از برداشتهای رایج از عبارت قرآنی «اَشِدَّاء عَلَى الْکُفَّارِ» که متکی به نگاه‌های برخی مفسران است، تعبیر به خشونت، بی‌رحمی، قساوت و ... در برابر کفار است. این برداشت می‌تواند منجر به تجویز رفتارهای خشونت آمیزی شود که مستند به قرآن تلقی می‌شوند، در حالی که پذیرش تجویز خشونت ورزی نسبت به غیر هم کیش آسان نیست و نیاز به بررسی جدی دارد. این مقاله ضمن بررسی تفاسیری از قرون مختلف به تحلیل انتقادی این برداشت پرداخته و در نهایت با تکیه بر واکاوی واژگانی و سایر دلالت‌های قرآنی و عقلی به دنبال ارائه تفسیری راهگشا برای این آیه است. واکاوی این واژه و نیز لغات متشابه آن نشان می‌دهد که «شدة» با لغاتی که بار خشونتی دارند هیچ اشتراک معنایی ندارد. به علاوه در نقد برداشت مذکور، دلایل قرآنی و کلامی نیز می‌توان ارائه داد، از جمله توصیفات قرآن دربارۀ پیامبر و صلح طلبی او، ویژگی جهانی بودن دین اسلام و نیز استلزام تعامل با کفار به هدف هدایتگری. حاصل این بررسی‌ها ما را به تفسیری صحیح‌تر رهنمون می‌کند. واژه «شدۀ» به معنای صلابت و اعم از آن است. مومنان در برابر کافران استوار و نفوذناپذیرند. این معنا با مقاوم بودن سازگار است و نه مهاجم‌بودن. این معنا با مثلی از انجیل که در ادامه آیه آمده نیز هماهنگ است. دانه‌ای که جوانه می‌زند و قوت و کثرت و بالندگی آن موجب شگفتی کشاورز می‌شود. این مطلب وقتی با مفهوم «اشداء علی‌الکفار» پیوند می‌خورد، استحکام، صلابت و نفوذ‌ناپذیر‌بودن مومنان را بهتر تفسیر می‌کند.

A Critical Analysis of Interpretive Approaches Towards “Ashiddā’ ‘Ala Al-Kuffār”

Among the common interpretations of the Qur’anic phrase “Ashiddā’ ‘ala alKuffār”, which relies on the views of some commentators, is “to use violence, atrocity, cruelty, etc. against the infidels”. This perception can lead to prescribing violent behaviors documented by the Qur’an, while accepting prescribing violence to nonbelievers is not easy and needs serious consideration. This article, by studying the interpretations in different centuries, critically analyzes such reading and finally, by relying on lexical analysis and other Qur’anic and rational implications, seeks to provide an accurate interpretation for the verse. Analyzing the word “shidda” and similar words indicates that it shares no common meaning with the words that bear violencerelated concepts. In addition, Qur’anic and theological evidence may be used to criticize the views of the commentators, including the descriptions of the Prophet in the Qur’an and his pacifism, the universality of Islam, and the necessity of interacting with infidels for the purpose of guidance. The result of reviewing such matters will lead to a more correct interpretation. Consequently, the word “Ashiddā’” is defined as “stability” and beyond; Believers are steadfast, strong and impermeable against disbelievers, meaning that they are resistant, not aggressive. This interpretation is also consistent with the content of the rest of the verse, which is a parable mentioned in the Bible: a seed that sprouts and its strength, exuberance, and growth amazes the farmer. If this meaning is conjoined to the concept of “Ashiddā’ ‘ala alKuffār”, it can explain better the stability, resistance and impermeability of the believers.