چرایی مبنا بودن سیره تفهیم و تفاهم عقلا در تفسیر قرآن

سیره تفهیم و تفاهم عقلا به معنای روش و بنای عموم خردمندان در گفتگو، معاملات و روابط اجتماعى آنان، بدون در نظر گرفتن مذهب، زبان، محدوده جغرافیایی و... به شمار می رود. این پژوهش با استعانت از رهیافت درون دینی به همراه روش تحلیلیمنطقی، در پی بیان دلایل مبنا بودن این شیوه در نزول و فرایند تفسیر و فهم آیات وحی است. اثبات این موضوع، اهمیت بسزایی در شیوه فهم و تعیین مراد خداوند متعال از بیان آیات قرآن دارد. به همین منظور، پس از آشنایی با مفهوم بنای عقلا و تبیین تفاوت معنایی آن با مفاهیم مشابه مانند عرف و حکم عقلی، دلایل عقلی و نقلی جهت اثبات ادعا، بیان می گردد. نتایج این پژوهش می تواند ضمن تبیین مبانی و تاکید بر روش های صحیح تفسیر قرآن از شیوه های ناصواب، امکان ارزیابی دقیق تر مکاتب تفسیری را فراهم آورد. تاکید بر تعیّن معنا به طوری که باعث یکتایی معنا و یا محدودتر شدن دایره معانی محتمل الفاظ و عبارات قرآن گردد، دیگر نتیجه این پژوهش خواهد بود. هر روش تفسیر متن که به همه یا بخشی از سیره تفهیم و تفاهم عقلا پایبند نباشد در مقابل نظریه مختار خواهد بود، که می توان از تکثرگرایی بی ضابطه معنایی و خواننده محوری هرمنوتیک منظرگرا یا عدم توجه اخباریون به حجیت ظواهر آیات وحی نام برد. سرانجام پایبندی مفسر به بنای عقلا و نتایج حاصل از آن، می تواند باعث تزلزل بنیان های بسیاری از سوالات و شبهات مربوط به شیوه قرائت و فهم متون دینی باشد.

Why Is the Wise’s Explaining and Understanding a Basis in Interpreting the Qur’an?

The way of the wise for explaining and understanding means their way in their conversations, transactions and social relations, regardless of religion, language, geographical area, etc. Using the intrareligious approach along with the analyticallogical method, this study seeks to explain the reasons for the basis of this method in the revelation and the process of understanding the verses of revelation. This issue is of great importance in the way of understanding and determining God’s intention to express the verses of the Qur’an. For this purpose, after getting acquainted with the concept of the construction of reason and its difference from similar concepts such as custom and rational judgment, rational and narrative reasons are stated to prove the claim. The results explain the basics of Qur’anic exegesis and emphasize its correct methods, permitting more accurate evaluation of interpretive schools. Emphasis on determining the meaning in a way that makes the meaning unique or narrows the range of possible meanings of the words and phrases of the Qur’an, is the other result of the research. Any method of interpreting the text that does not adhere to the rational structure is contrary to the autonomous theory, which may be called the unbridled semantic pluralism of landscapeoriented hermeneutics or the lack of attention of the narrators to the authority of the apparent verses of revelation. The commentator’s adherence to the construction of reason can shake the foundations of doubts related to the way of understanding religious texts.