سریانی‌گرایی در مطالعات قرآنی معاصر غرب

از آغاز سدۀ بیست‌ویکم آثاری از سوی برخی پژوهشگران غربی دربارۀ قرآن منتشر شده است که آنها را می‌توان متمایل به منابع سریانی یا «سریانی‌گرا» نامید. سریانی‌گراها معتقدند که گویش سریانی در اندیشۀ جهان مسیحیت عربی رایج بوده است وقرآن عربی نیز در این جهان پدید آمد. بنابراین، قرآن، احادیث وباورهای نخستین اسلامی باید در پرتو منابع سریانیِ پیش از اسلام ومعاصر با پیدایش این متون و باورها تفسیر شوند.براساس این رویکرد، قرآن واحادیث اسلامی در بافت منابع سریانی – نسبت به دیگر منابع پیش از اسلام و منابع عربی پس از اسلام – بهتر فهم و تفسیر می‌شوند.در این مقاله پس از اشاره به پیشینۀ بحث و جریان‌شناسی قرآن‌پژوهان غربی دو سدۀ گذشته در این زمینه و نیز دلیل اهمیت سریانی در فهم و تفسیر قرآن، چهار نمونه از پژوهش‌های سریانی‌گراها معرفی شده است که به ترتیب عبارتند از: دو تعبیر ثالثُ ثَلاثَةٍ و شُبِّهَ لَهُم در قرآن از سیدنی گریفیت؛ «مطالعۀ تطبیقی داستان حضرت یوسف با منابع سریانی» از یوزف ویتستوم؛ «نکوهش‌های قرآن در مقایسه با انجیل سریانی متّی»، نوشتۀ عمران اقبال البدوی؛ و سرانجام، مقاله‌ای از ایلکا لیندشتِدت دربارۀ وقایع آخرالزمانی در سدۀ نخست هجری. براساس نتیجۀ مطالعه، علی‌رغم اینکه می‌توان پذیرفت شاید این منابع زمینۀ شفاهی داستانهای بایبلی را فراهم آورده باشند، و بنابراین، گاهی فهم بهتری از آیات قرآن – به‌ویژه در زمینۀ داستانهای پیامبران – به‌دست می‌دهند، اما نمی‌توان به بهانۀ اشکالاتی در منابع اسلامی، آنها را به‌کلی کنار گذاشت و یکسره به سراغ منابعی رفت که خود محل بحث و تردیدند.

Syriacism In Contemporary Western Qur’anic Studies

One of the verses whose meaning have differently being interpreted is the verse “And We have bestowed upon thee the Seven Oftrepeated (sab’an min almathānī) and the Grand Qur’an.” (Ḥijr: 87). An attempt is made here to determine the meaning of this verse through a new method entitled “Strategy of paying attention to the Qur’anic cocoming concepts and topics in interpretation.” In this new method, not the subject of the verse but the subjects before and after this verse are searched in other surahs of the Qur’an, considering that these subjects are connected to what issues. In other words, what are the “Substitute” of the verse in similar continuations in other surahs of the Qur’an? The use of this method for interpreting the verse 87 of Surah AlḤijr shows that the meaning of “sab’an min almathānī” is parts of the Qur’an that have existed in other divine books, and the meaning of “the Grand Qur’an” is parts of the Qur’an that are more than those heavenly Books.