بررسی و تحلیل جایگاه سیاق در تفسیر اضواء البیان فی ایضاح القرآن بالقرآن

سیاق از مهم ترین قرائن عقلائی فهم کلام و دستیابی به مراد گوینده محسوب می‌شود. در روش تفسیر قرآن به قرآن نیز توجه به سیاق آیه/آیات در کنار بهره گیری از سایر آیات مرتبط با آیه مورد بحث به عنوان قرینه‌ای برای تعیین مراد وحی مورد استناد قرار می‌گیرد. در عصر حاضر، کتاب اضواء البیان فی ایضاح القرآن بالقرآن تالیف محمدالامین الشنقیطی از جمله تفاسیر مهم اهل سنت است که با روش تفسیری قرآن به قرآن نگاشته شده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی درصدد دستیابی به فهم جایگاه سیاق در این تفسیر و در نزد مولف آن برآمده است که در نتیجه مطالعه پنج جزء قرآن کریم مشخص شد هر چند سیاق نقش نسبتا موثری را در مواردی از جمله بیان معنا و مراد از مفردات آیه، تبیین معنای کلی آیه، ارزیابی اقوال مفسران، بیان تقدیر و محذوف و... در این تفسیر ایفا کرده است؛ اما در مواردی نیز سیاق به عنوان قرینه‌ای نزدیک و درونی در ترجیح معنا نادیده انگاشته شده است. در این موارد مفسر ابتداء معانی ای را که عمدتا برگرفته از آیات هم مضمون در سوره های دیگر است، مورد توجه قرار می‌دهد و گاهی نیز معنای سیاقی آیه را جزء یکی از وجوه معانی ذکر می‌کند. این مطلب می رساند که از میان دو قرینه موثر فوق الذکر در کشف معنای آیه در روش تفسیر قرآن به قرآن، استناد به سایر آیات، نسبت به قرینه سیاق در این تفسیر اولویت داشته و ارجح است

Study & Analysing the position of context in AdwaaulBayaan fee TafseerilQur’an bilQur’an

Context is considered in among the most important indications of understanding the words and access to what the speaker means. Also in the method of interpretation of Quran with Quran, context beside exploitation of other verses is cited as an indication for determination of the purpose of revelation’s. In contemporaneously, AdwaaulBayaan fee TafseerilQur’an bilQur’an by Muhammad AlAmeen Ashـ shanqiti (13251393 lunar year) is among important interpretation books of Sunni Islam which were written in interpretation of Quran with Quran style. The present research intends to study the position of context in this book and its author’s view. This research has been written based on chapter 10 to 15 of Quran. Regarding context’s position in this book and in shanqiti’s view we can say that although context has played rather effective role in some cases (including expression of meaning and purpose of verses’ terms, explanation of verse’s meaning, assessment of interpretator’s views and expression of taqdir And mahzuf) in some cases it has been ignored as a close and internal indication in meaning’s preference or in the other word, the other meanings of a verse taken from other verses, have been mentioned mainly beside contextative meaning. It can be concluded that between the two major indications of the method of interpretation of Quran with Quran citation to context is shanqiti’s second priority where as exploitation of the other verse is his first priority.