|
|
«ذکر» و «تذکر» در سیر نزول قرآن کریم
|
|
|
|
|
نویسنده
|
شیخ بهایی محمدوحید ,شکرانی رضا ,حاجی اسماعیلی محمدرضا
|
منبع
|
تحقيقات علوم قرآن و حديث - 1397 - دوره : 15 - شماره : 2 - صفحه:155 -184
|
|
|
چکیده
|
یکی از نامهای قرآن «ذکر» و یکی از مهمترین ویژگیهای این کتاب، تذکربخشی است. این نوشتار با بررسی ارتباط میان آیات مبیّن این ویژگی بر اساس ترتیب تاریخی نزول، نخستین بار ابعاد جدیدی از هماهنگی مضمونی و انسجام درونی قرآن را نشان داده است. آیات قرآن در این حوزه در چهار مرحله با مطلع «ذکر للعالمین» قابل بررسی است. مرحله نخست ناظر به خود قرآن و تبیین تذکربخشی فراگیر آن و مرحله دوم ناظر به مخاطبان و بیان لوازم تذکرپذیری از قرآن است. در مرحله سوم روی سخن با اهل ایمان است و دو واکنش کلی «اتباع» و «اعراض» در مواجهه با ذکر، در مقابل هم قرار میگیرد. مرحله پایانی نیز به تفصیلِ آموزههای مراحل قبل با رویکردی متفاوت پرداخته است. در بررسی گزارههای مرتبط با جنبه تذکربخشی قرآن بر اساس ترتیب نزول، انذارپذیری، تفکرمحوری، ولایتپذیری و قرآنباوری ابعاد به هم پیوستهی تذکرپذیری از قرآن را تشکیل میدهند. در نگرش کلان به ساختار و مضامین این دسته از آیات، «هماهنگی در سیر نزول» و تناسبی اعجابآور میان قالب و محتوا نیز رخ مینماید. قرآن برای سخن گفتن درباره تذکربخش بودن خود، قالب تذکردهی را انتخاب کرده و آن محتوا را در این قالب ریخته است.
|
کلیدواژه
|
تفسیر موضوعی تنزیلی، ذکر، سیر نزول، اولوا الالباب، اسماء قرآن
|
آدرس
|
دانشگاه اصفهان, ایران, دانشگاه اصفهان, گروه علوم قرآن و حدیث, ایران, دانشگاه اصفهان, گروه علوم قرآن و حدیث, ایران
|
پست الکترونیکی
|
m.hajiesmaeili@ltr.ui.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
“Dhikr” and “Tadhakkur” in the Chronological Order of Qur’anic
|
|
|
Authors
|
Hajiesmaeili Mohammad reza ,Sheikhbahaei Mohammad vahid ,Shokrani Reza
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|