جایگاه و کارکرد حدیث در تفسیر بیان السعاده

در تفاسیر قرآن رویکردهای مختلفی درباره‌ی میزان و نحوه‌ی بهره گیری از حدیث مشاهده می‌شود. در تفسیرهای عرفانی این امر از جنبه های مختلفی مانند میزان تاثیر گرایش مفسر در گزینش و فهم روایات تفسیری، اهمیت بیش‌تری دارد. به همین جهت، تعیین جایگاه و کارکرد حدیث در این تفاسیر می تواند به عنوان سنجه‌ای برای تعیین میزان اعتبار آن‌ها درنظر گرفته شود. در این پژوهش که با روش توصیفیتحلیلی گردآوری شده، جایگاه و کارکرد حدیث در تفسیر بیانالسعاده که اولین تفسیر عرفانی کامل و موجود شیعی به‌شمار می‌رود، بررسی شده است. باتوجه به این‌که گنابادی حدیث را به عنوان منبعی مهم برای آشنایی با تنزیل و تاویل آیات و وجوه مختلف معنایی و مصداقی معرفی کرده و نیز بیش از 2200 روایت در تفسیر خود استفاده نموده، جایگاه ویژه‌ی آن مشخص می‌گردد. مهم‌ترین کاکردهای حدیث در این تفسیر نیز براساس میزان فراوانی، شامل تبیین مفهوم، بیان مصداق و موید دیدگاه مفسر می شوند.

Position and Function of Hadith in the Commentary of Bayān alSa’ādah

There are different approaches in Qur’anic interpretations about the level and the mechanism of utilization of Hadith. In mystic exegeses this issue seems more important from different aspects such as the amount of effect of the interpreter’s tendency in selecting and understanding the interpretative narratives. The position and function of hadith therefore may as a criterion assist to evaluate the validity of these books. Based on the descriptiveanalytical method, the present paper has surveyed the position and function of hadith in the commentary of Bayān alSa’ādah, the first Shiite available complete mystical interpretation. The Author introduces hadith as an important source for learning tanzīl and ta’wīl of verses and their different aspects of meaning and example. He used more than 2200 hadiths in his work. Additionally, based on the abundance, the most importance usage of Hadith includes explanation of the concept, presentation of examples and confirmation of the interpreter’s views.