آیه سجده بر یوسف(ع) در تفاسیر امامیه؛ رهیافت ها و نظریه معیار

نظریه ثابت و معیاری میان مفسران امامیه در رفع تعارض ظاهر آیه «وَ رَفَعَ اَبَوَیْهِ عَلَى ٱلْعَرْشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجَّدًا» با آیات حرمت سجده بر غیر خدا و آیات لزوم تعظیم والدین، وجود ندارد لذا رهیافت­های متنوع ادبی، روایی، تاریخی، فقهی، کلامی و عرفانی در تفاسیر آنها دیده می‌شود. شماری مسجود را الله و سجده را سجده شکر و طاعت دانسته‌اند. دسته دیگر مسجود را یوسف(ع) و سجده بر او را غیر اختیاری یا تحیّت دانسته‌اند. برخی نیز یوسف(ع) را سجده‌گزار به پاس اجتماع دوباره خانواده خویش گفته‌اند. مساله اصلی این پژوهه ارزیابی ادلّه این رهیافت‌ها و ارائه دیدگاه معیار در تفسیر آیه می‌باشد. نظریه معیار مبتنی بر مولفه‌های خاص خود مسجود را یوسف(ع) و سجده را احترام سیاسی در برابر مقام وزارت یوسف(ع) تفسیر کرده و تعارضات مفروض را رفع نموده است.

The Verse of Prostration on Yusuf (AS) in Imāmī Exegeses; Approaches and the Standard Theory

Among Shiite exegetes there is no consensus and standard theory on the verse Yusuf: 100 to solve the apparent contradiction between this verse with the verse Jinn: 18 which prohibits prostration on nonAllah, and the verse al’Isrā’: 22 which requires man to respect his parents. So, diverse literal, traditional, historic, jurisprudential, theological, and mystical approaches are found in their exegeses: some believe that this prostration is a kind of thanksgiving and obedience and so the prostrated is Allah, the Almighty. Some others say that the prostrated is Yusuf and such prostration is notoptional but only is a kind of greetings. Others consider Yusuf as a prostrator in respect of regathering of his family after a long time. The main purpose of this research is to evaluate these approaches and provide a standard view in interpreting this verse. In conclusion, the standard theory argues that the prostrated is Yusuf himself and such prostration is a kind of political respect to his ministerial position in Egypt, and hence finally the apparent contradictions would be solved.