نخستین قنات های دشت قزوین (با تکیه بر یافته های باستان شناختی و منابع مکتوب)

قنات یکی از مهم‌ترین فنّاوری های ساخته‌شده به دست انسان است که نقش مهمی در رشد و توسعۀ جوامع ساکن در ایران داشته است. بیشتر پژوهشگران معتقدند که نخستین قنات ها حدود نیمۀ نخست هزارۀ اول پیش از میلاد ساخته ‌شده‌اند. ایران با توجه به وجود تعداد بالای قنات ها، فنّاوری پیشرفتۀ ساخت و فرهنگ مرتبط با آن، به عنوان مهم‌ترین نامزد محل ظهور و گسترش این فنّاوری ارزشمند شناخته می شود. با وجود این، پژوهش های باستان شناختی مستقل در زمینۀ پیشینۀ ساخت نخستین قنات ها در ایران، بسیار ناچیز است و دشت قزوین نیز از این امر مستثنی نیست. براساس مدارک مکتوب و شواهد باستان شناختی موجود، می توان متصور شد که این فنّاوری در دوران هخامنشی مورد استفادۀ جوامع ساکن در دشت قزوین بوده است. اگرچه شواهد مستقیمی از قنات های دوران پیشا هخامنشیِ منطقه در دسترس نیست، اما براساس وجود شواهدی از وقوع یک پدیدۀ اقلیمی خشک، افزایش جمعیت، تشدید رقابت های سیاسی، توسعۀ دامداری به‌ویژه پرورش اسب، گسترش باغ های میوه و ساخت پردیس ها، انگیزه ها و محرکه‌های لازم برای ساخت این فنّاوری حدود نیمۀ دوم سدۀ هفتم پیش از میلاد در منطقه فراهم بوده است.

the first qanats of the qazvin plain (based on archaeological findings and written sources)

qanat is one of the most important human-developed technologies that played a significant role in the growth and development of the communities residing in iran. most researchers believe that the first qanats were built in the first half of the first millennium bc. iran is considered the most important candidate for the emergence, and spread of this valuable technology due to the large number of qanats the advanced construction technology and the culture associated with them. nevertheless, independent archaeological research on the origins of the earliest qanats in iran is very limited, and the qazvin plain is no exception to this. from the written records and the available archaeological evidence, it can be deduced that this technology was utilized by the communities residing in the qazvin plain during the achaemenid period. although there is no direct evidence of pre-achaemenid qanats in the region, factors such as a climatic drought event, population growth, intensified political competition, the expansion of livestock farming (particularly horse breeding), the development of orchards, and the construction of paradises (royal gardens) suggest that the necessary motivations and incentives for the construction of this technology were present in the second half of the 7th century bc in the region.