واکاوی تاریخی تشبثات طریقت ذهبیه در دورۀ صفویه

پژوهش حاضر تطور تاریخی شاخۀ بَرزش‌آبادی سلسلۀ کبرویه را در ایران دورۀ صفویه واکاوی می‌کند. این فرقۀ صوفیه در دورۀ صفویه به نام فرقۀ ذهبیه شناخته می‌شود. مقاله به روش توصیفی‌تحلیلی با اتکا به منابع تاریخی به‌ویژه منابع مربوط به این فرقه، تحولات تاریخی و تشبثات فکری مرشدان این طریقت را در دورۀ صفویه بررسی می‌کند. رهیافت پژوهش آن که اصطلاح ذهبیه تا اواخر قرن 11ق/17م به‌عنوان یک نام مناسب برای این طریقت صوفیانه هنوز مطرح نبود و تطور تاریخی این فرقه مربوط به اواخر قرن 11ق/17م (اواخر دورۀ صفویه) و حاصل تشبثات و فعالیت‌های زیرکانۀ موذن خراسانی (متوفی 1078ق/1668م) و شاگردش نجیب‌الدین زرگر اصفهانی (حدود 1108ق/1696م) است. دگرگونی‌های فرقه در دورۀ صفویه و تشبثات رهبران آن در دورۀ صفویه، موضوع اصلی پژوهش حاضر است.

historical analysis of the endeavors of ḏahabīya during the safavid period

this study analyzes the historical evolution of the barzashabadi branch of the kobrawieh dynasty in iran during the safavid period. this sufi sect in the safavid period is known as the ẕahabiyya. the article examines the historical developments and intellectual activities of the masters of this sect in the safavid period with a descriptive and analytical method, relying on historical sources, especially the sources related to this sect. the research approach is that the term ḏahabīya. was not considered an appropriate name for this sufi order until the end of the 11/17th century and the historical development of this sect is related to the end of the 11/17th century (the end of the safavid period) and is the result of the wise activities of muezzin khorasani (death 1078 ah/1668 ad) and his student is najibuddin zargar esfahani (about 1108 ah/1696-1696 ad). the transformations of the sect in the safavid period and the activities of its leaders in the safavid period are the main subject of the present research.