شناخت، پیشگیری و درمان مرض وبا در ایران عصر صفوی

بروز بیماری با به چالش کشیدن صحت جسمی و روحی، نهایتاً به نیستی انسان می‌انجامد. پژوهش حاضر براساس این مسئله شکل‌گرفته است که شناخت، پیشگیری و درمان بیماری عفونی و مهلک وبا در جامعۀ ایران عصر صفوی به چه نحوی صورت ‌گرفت؟ یافته‌های پژوهش حاضر براساس رویکرد توصیفیتحلیلی، بیانگر آن است که مقابله با بیماری وبا در چارچوب نظام طب ایران عصر صفوی و مطابق با حوزه‌های معرفتی طب مبتنی بر اخلاط چهارگانه (طبیبان)، مفاهیم شفای مذهبی (جامعه دینی و علما) و باورهای عامیانه و جادویی انجام می‌گرفت. با توجه به نوع شناخت بیماری، از انواع شیوه‌های پیشگیری و روش‌های درمانی استفاده می‌شد.گفتنی است با توجه ‌به ماهیت موضوع، بیشترین اطلاعات در چارچوب طب اخلاطی و با عطف به آرای طبیبان برجستۀ سابق ارائه ‌شده است. در این دیدگاه، بیماری وبا در زمرۀ تب‌ها دسته‌بندی‌شده است که به دنبال بروز هوای وبایی شایع می‌شد. در این رویکرد، مراعات اصول حفظ‌ الصحه در قالب تدابیر شش‌گانه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری در اولویت قرار داشت. علاوه بر این، از گونه‌های مختلف شفای مذهبی و درمان‌های عامیانه برای پیشگیری و درمان بیماری استفاده می‌شد.

Diagnosis, Prevention, and Treatment of Cholera in Safavid Iran

The outbreak of the disease, by afflicting physical and mental health, ultimately results in the death of human beings. The present study is based on the issue: how were the diagnosis, prevention, and treatment of the deadly infectious Cholera in the Safavid era Iranian society? Based on the descriptiveanalytical method, the results of this study show that the Iranian medical system during the Safavid era used the humors view (Tebbe Akhlati, which was done by physicians), concepts of religious healing (religious community and scholars), and vulgar and magical beliefs to fight Cholera. Various prevention and treatment methods were used according to the type of disease.It should be noted that according to the nature of the subject, most of the information about the approach of physicians is included in the framework of the humors view. In this view, Cholera is classified as a fever that was common following the outbreak of Cholera weather (Havāye Wabāīī). In this approach, observing the principles of hygiene in the form of six measures (sette zarurieh)  to prevent the disease was given priority. In addition, various forms of religious healing and vulgar treatments were used to prevent and treat the disease.