بررسی پیشگویی ابن برّجان دربارۀ زمان فتح بیت المقدس

یکی از موضوعات قابل توجه در مطالعات تاریخی، پیشگویی وقایع تاریخی است. ابن‌زکی‌الدین بشارت فتح بیت‌المقدس در ماه رجب را به صلاح‌الدین داده بود و منبع پیشگویی خود را تفسیر ابن‌برّجان ذیل آیات ابتدایی سورۀ روم عنوان کرد. هدف این پژوهش، بررسی پیشگویی ابن‌برّجان دربارۀ زمان فتح بیت‌المقدس و چگونگی محاسبۀ اوست. این مقاله با روش اسنادی و توصیفیتحلیلی و براساس منابع کتابخانه‌ای به رشتۀ تحریر درآمده است. مبنای پیشگویی ابن‌برّجان تامل در آیات قرآن کریم با رویکرد عرفانی بود. او با کاربست نظریۀ «دوائر التقدیر» پیشگویی می‌کرد. او دوره‌های 1000 ماهه و دوره‌های مبتنی بر عدد 7 را دوره‌های مهمی می‌دانست. او آیات ابتدایی سورۀ روم را ناظر به سه پیروزی در بیت‌المقدس می‌دانست: پیروزی مسلمانان در زمان خلیفۀ دوم، پیروزی مسیحیان در 489ق. و پیروزی مسلمانان در ماه چهارمِ سال 584ق. (پایان ماه 7000 قمری). او معتقد بود این آیات پیروزی نهایی مسلمانان با ظهور حضرت مهدی(عج) را نیز بشارت می‌دهند. پیشگویی او دربارۀ فتح بیت‌المقدس یک سال زودتر از زمانِ تعیین ‌شده واقع شده بود. البته پیشگویی او دربارۀ ظهور امام زمان(عج) همزمان با فتح بیت‌المقدس، محقق نشد.

Investigating Ibn Barrajan’s Prediction of the Time of the Conquest of Jerusalem

Predicting historical events is one of the most important topics in historical studies. Ibn Zaki alDin announced the conquest of Jerusalem in the month of Rajab to Saladin, saying that he derived this prediction from Ibn Barrajan’s commentary on the early verses of the Surah ArRum. The purpose of this study is to examine Ibn Barrajan’s prediction of the time of the conquest of Jerusalem and how it was calculated. The method of this study is descriptiveanalytical and based on library resources. The basis of Ibn Barrajan’s prediction is the contemplation of the verses of the Holy Quran with a mystical approach. He predicts with the application of the theory of Dawa’ir alTaqdir (cycles of determination). He views 1000month cycles and 7based cycles as important cycles. In his view, these verses state three victories in Jerusalem: Victory of Muslims in the time of the Second Caliph, Victory of Christians in 489 A.H., and the victory of the Muslims in the fourth month of 584 A.H. (End of the 7000 lunar months). He also believes that these verses herald the final victory of Muslims with the advent of the Mahdi (A.S.). His prediction of the conquest of Jerusalem happened a year earlier than the appointed time. Also, his prediction of the advent of Imam Mahdi (A.S.) did not come true at the time of the conquest of Jerusalem.