وجه جنسیتی گفتمان دولت-ملت رضاشاه و تاکید بر ارزشمندی نقش خانگی زنان

نوشتار حاضر با نگاهی به ابعاد مختلف طرح بیداری زنان در دورۀ رضاشاه، در پی پاسخ به این سوال است که چرا در این دوره با وجود ادعای دولت مبنی بر رهایی و آزادی زنان از طریق فرایند نوسازی و تجدد، همچنان بر ارزشمندی نقش‌های سنتی زنان و خانه‌نشینی آنان تاکید شده بود. نگارندگان این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، با واکاوی سیاست‌های جنسیتی دولت رضاشاه، به این چرایی و چگونگی پاسخ داده‌اند. در این پژوهش، ابتدا به ترسیم فضای خاورمیانه و شکل‌گیری جنبش‌های ناسیونالیستی و دولت‌های ملی مدرن و همچنین نقش و جایگاه زنان در تحولات قرن نوزدهم و بیستم در این جوامع پرداخته شده و در این ارتباط، با تکیه بر شکل‌گیری مفهوم «خانوادۀ ایده‌آل» و «مادری جدید»، سیاست‌های جنسیتی دولت نوگرا و ملّی‌گرای رضاشاه مورد بررسی قرار گرفته است و این نتیجه به دست آمد که درواقع هدف از طرح بیداری زنان، ساخت یک هویت جدید برای زن ایرانی بود. در این تصویر جدید، نقش‌های سنتی زنانه با ادلّۀ جدیدی گرامی داشته می‌شد و دولت در قابلیت زنان برای مادری و همسری، نقشی سیاسی و وطن‌پرستانه می‌دید؛ بدین معنا که زنان جدید ایرانی با وجود داشتن تحصیلات و ظاهری مدرن، ‌باید همچنان نقش حافظان اخلاق، پاسداران سنت‌های فرهنگی و ملی را ایفا می‌کردند و به عنوان محافظان نهاد خانوادۀ سنتی و آرمانی، نسلی از شهروندان وطن‌پرست و مترقّی را  متناسب با آرمان‌های دولت می‌پروراندند.

The gender aspect of the discourse of the Reza Shah government and the emphasis on the value of women’s role

Looking forward to the concept of gender and employment, the following article seeks to answer the question why in the age of the Reza Shah, despite the government’s determination to implement the awakening plan and the emancipation of women in different areas, and to turn women into government policy, In the field of women’s employment, emphasis continues to be on the continued role of women’s traditional roles and the importance of homebased businesses, and the education system, the institution of the family, the institutions of women’s affairs, and the ruling ideology serve to emphasize the dignity of the home. The hypothesis of the paper sees the answer to the above question in the cultural, social and political structures that these structures themselves affect the political economy of Iran during the period under discussion, affect the social and economic life of women, and emphasize the homebased businesses for women It becomes a requirement for the state and social groups