محقق سبزواری و رویکرد مرآتی و سلوکی وی در روضهالانوار عباسی

با وجود آن‌که در منابع تاریخ‌نگاری دوره شاهعباس دوم صفوی، نظیر عباس‌نامه و قصصالخاقانی، از حاکم‌بودن شرایط مساعد و مناسب اجتماعی در نتیجه عدالت این پادشاه صفوی سخن بهمیان آمده است ولی بررسیاوضاع و شرایط اجتماعی این عصر، با بهر‌ه‌گیری از نظریه سوگیری بازماندگی،[1] نشان می‌دهد که تدابیر حکمروایی صورت‌گرفته از سوی پادشاه صفوی، به‌خصوص برنامه گسترده تبدیل ایالت‌های ممالک به خالصجات حکومتی، از جهت تامین منافع عمومی و رفاه اجتماعی، موفقیتِ چندانی نداشته و به‌ویژه توده مردم را در ایالت‌ها و ولایت‌های مختلف، که مشمول این تغییر و تحولات بودند، با آسیب‌های فراوان مواجه نموده است. درحقیقت، برهم‌خوردن ساختار اقتصادی واجتماعی ممالک، که زمینه ناملایمات و ناهنجاری‌هایی را برای مردم ایران فراهم آورد، سبب گردید تا نخبگان و اندیشمندان این دوره، با هدف حل و فصل معضلات به‌وجودآمده، با تالیف آثاری به ارائه راهکارهایی اقدام نمایند. از آن میان، روضهالانوار عباسی، نوشته محقق سبزواری در قالب اندرزنامه و حکمت عملی، سرآمد این آثار بوده و مولف با آرزوی تحقق یک حکومت آرمانی تلاش نموده است تا پادشاه صفوی را انذار دهد و شاه با رجوع به این کتاب، رفتارهای خود را در مقام حکمروایی برپایه مبانی و اصول رویکرد مرآتی و سلوکی تنظیم نماید. این پژوهش، با بهره‌گیری از شیوه توصیفیتحلیلیِ مبتنی بر منابع و مآخذ کتابخانه‌ای، با هدف تبیین اندیشه‌های سبزواری، به بررسی چگونگی تالیف و مندرجات روضهالانوار عباسی پرداخته است. [1]. survival bias

Mohaghegh Sabzevari and his Deportment and Demeanor Attitude in Rozatol alAnwar Abbasi

However, in the sources of the regine of  Shah Abbas II Safavid, such as Abbas Nameh and GhesasAlKhaqani is spoken of the rule of favorable social conditions, as a result of justice, during the Safavid king’s regine. But the investigation of the circumstances and social conditions of this era are characterized, Using survival bias theory, that the measures taken by the Safavid king, especially the broad program of the conversion of Mamalek States to the government’s Khalesjat, had not succeeded in securing public interest and social welfare, especially in the masses of the people, in the various provinces who were subject to this change and developments, had suffered a lot. In fact, the disruption of the economic and social structure of the realm, which were the fields of disadvantages and anomalies for the Safavid citizens, caused the elites and scholars of this period, especially those who relied on some principles of secularism, such as secondary laws, to cooperate with the Safavid regime, with the aim of solving; and The chapters of the problems that had arisen had come up with some solutions, among them the Rozatol alAnwar Abbasi was written by Mohaghegh Sabzevari, in the form of a recipe, The work of the government and the statement has been the culmination of these strategies, and the author has tried to legitimize the position of Shiite thought in the Safavid rule as the rule of the Imam’s Absence. The author, with the desire to realize an ideal state, has been trying to warn the Safavid king by referring to this book, to regulate his governing behaviors based on the principles and principles of the pathological and philosophical approach. This article, by using a descriptiveanalytical method, has studied the Rozatol alAnwar Abbasi, with the aim of explaining Sabzevari’s thoughts.