تحلیلی تاریخی از زمینه‌های پیدایش برنامه‌ریزی توسعه‌ای و شکل‌گیری سازمان برنامه در ایران (دوره پهلوی 1304 – 1327 ه.ش)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
شهوند علی ,سعیدی نیا حبیب اله
|
|
منبع
|
تاريخ اسلام و ايران - 1397 - دوره : 28 - شماره : 40 - صفحه:33 -57
|
|
چکیده
|
برنامه ریزی به‌منظور توسعه در ابتدای قرن بیستم و به دنبال تحولات بین المللیِ میان دو جنگ جهانی و پس‌ازآن از سوی غالب کشورهای توسعه‌نیافته پیگیری شد. در ایران پیدایش اندیشه برنامه ریزی و تجربه تلاش در عملی‌ساختن آن در مقطعی کوتاه، پیش از گرایش گسترده در سطح بین المللی، طی حکومت رضاشاه به منصه ظهور رسید. به دنبال تحولات بین المللی و داخلیِ پس از جنگ جهانی دوم بازآفرینی اندیشه برنامه ریزی در میان جامعه و دستگاه حاکمه ایران شکل گرفت و گرایش به آن پیگیری شد. تلاش در تدوین نخستین برنامه و استقرار نظام برنامه ریزی در این زمان چهار سال به طول انجامید. طی این دوره استفاده از دانش تخصصی شرکت های مشاوره ای آمریکا به توصیه بانک بین المللی ترمیم و توسعه موجب شده تا استقرار نظام برنامه ریزی در ایران در راستای منافع نظام سرمایه داری ارزیابی گردد. پژوهش حاضر مسئله ی چگونگی پیدایش نظام برنامه ریزی در ایران را با سوال استقرار نظام برنامه ریزی در ایران حاصل اندیشه و نیاز داخلی بوده یا برنامه ه ای تحمیلی در راستای منافع نظام سرمایه داری مورد بررسی قرار داده و این فرضیه که: هرچند اندیشه برنامه ریزی در ایران سابقه ای طولانی دارد، اما هدایت و استقرار آن پس جنگ جهانی دوم متاثر از شرایط بین‌الملل از سوی ایالات‌متحده، در راستای اهداف و مطامع نظام سرمایه داری صورت گرفت، را تحلیل و ارزیابی می کند. این پژوهش به روش تاریخی و با تکیه بر اسناد و منابع نو، منشا و سرچشمه ایرانی نظام برنامه ریزی را اثبات می‌نماید.
|
|
کلیدواژه
|
نظام برنامه ریزی، پهلوی دوم، برنامه عمرانی، سرمایه داری، برنامه هفت‌ساله
|
|
آدرس
|
دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر, ایران, دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر, گروه تاریخ, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
h_saeedinia@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|