نگاهی تازه به فعال ‌ سازی و منفعل‌ سازی در بازنمود کارگزاران؛ نحوه پوشش برنامه هسته ای ایران در روزنامه‌های داخل و خارج در سال1390

هدف تحلیل گفتمان انتقادی ایجاد ارتباط میان زبان شناسی، مسایل اجتماعی و سیاسی است تا موارد تبعیض و نابرابری در اجتماع را در گفتمان اصحاب قدرت آشکار سازد و اهمیت زبان را در روابط اجتماعی قدرت نشان دهد. این تحقیق با به کارگیری روشی توصیفی - تحلیلی، بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره‌گیری از مولفه های جامعه شناختی ـ معنایی الگوی تحلیلی ون لیوون(1996)، در پی ارزیابی نحوه و میزان بکارگیری مولفه‌های فعال سازی و منفعل سازی الگوی فوق در گزیده ای از عناوین روزنامه های داخلی و خارجی پیرامون برنامه هسته ای ایران در سال 1390 است. بدین منظور 242 عنوان از دو روزنامه داخلی کیهان و ایران و دو روزنامه خارجی واشنگتن پست و گاردین در رابطه با این موضوع مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نشان داد که این دو مولفه‌ و به ویژه فعال سازی به میزان بالایی در هر دو گروه روزنامه مورد استفاده قرار گرفته‌اند اما نحوه استفاده از آن‌ها متفاوت و منطبق بر دیدگاهی است که آن روزنامه‌ها از آن حمایت می‌کرده اند. همچنین تحلیل داده‌ها دو نکته جدید را نشان داد که در الگوی ون لیوون اشاره‌ای به آن نشده بود، یکی فعال سازی در قالب جملات پرسشی و دیگری فعال سازی کارگزاران به صورت مثبت یا منفی که به خصوص روزنامه های خارجی اغلب با فعال سازی منفی، فعالیت های هسته‌ای ایران را به عنوان تهدیدی برای صلح منطقه و جهان قلمداد کرده اند.