تحلیل محتوای رای دیوان بین‌المللی دادگستری در قضیه گابچیکوو ناگیماروس

در رسیدگی به اختلاف ناشی از پروژه‌ی گابچیکوو ناگیماروس میان دو کشور چکسلواکی و مجارستان، دیوان بین‌المللی برای نخستین بار از قرار معاینه‌ی محل استفاده نمود. پرسش مطرح در خصوص رای ماهوی دیوان، مربوط به دستاوردهای آن در تحول و توسعه حقوق بین‌الملل است. در حوزه‌ی حقوق مسوولیت، دیوان ضمن تاکید بر لزوم تفکیک میان فعل متخلفانه‌ی بین‌المللی و اقدامات مقدماتی منجر به آن، ضرورت و اقدامات متقابل را به عنوان عوامل رافع وصف متخلفانه‌ی عمل معرفی نمود؛ هم‌چنین، ضمن پرداختن به مفاهیمی چون جانشینی در معاهدات، تغییر اوضاع و احوال زمان انعقاد معاهده و ممکن نبودن اجرای معاهده در حوزه‌ی حقوق معاهدات، برای نخستین بار به مفاهیم حقوق بین‌الملل محیط زیست از جمله اصول پیش‌گیری و توسعه‌ی پایدار توجه نمود