ارزیابی نظریه حق به شهر از منظر جنسیت برای دستیابی به فضای شهری همه‌شمول جنسیتی (موردپژوهی: شهر رشت)

عدالت، مفهومی فراگیر و جهان‌شمول است که همواره به‌عنوان یکی از مولفه‌های اساسی توسعه مورد توجه بوده است. این مفهوم در نگاه حوزه‌های متنوع علمی و پژوهشی می‌تواند تفاسیر متفاوتی داشته باشد. نظریۀ حق‌به‌شهر هانری لوفور که بر پایۀ مفهوم عدالت است، یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها دربارۀ مفهوم عدالت در برنامه‌ریزی و طراحی شهری به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر مفهومی به نام «شهر همه‌شمول جنسیتی» رویکردی است که به‌دلیل توجه به حقوق زنان در دسترسی به امتیازات و منافع موجود در شهرها و وجود پدیده‌ای به نام جنسیتی‌شدن فضا، طی سالیان اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران برنامه‌ریزی و طراحی شهری را به خود جلب کرده است. این پژوهش با مرور نظریۀ حق‌به‌شهر و بررسی مبانی مرتبط و مشابه، با استفاده از روش کیفی تحلیل تماتیک و کدگذاری باز، مولفه‌های اصلی دستیابی به شهر همه‌شمول جنسیتی را در شهر رشت جستجو می‌کند. در این راستا ابتدا در مرحلۀ کدگذاری به ده مضمون محوری رسیدیم که با دسته‌بندی آن‌ها می‌توان گفت چهار مولفۀ اصلی دستیابی به فضای همه‌شمول جنسیتی در شهر رشت، امنیت، ویژگی‌های اجتماعی فضا، ویژگی‌های محیطی فضا و فرهنگ برابری جنسیتی را شامل می‌شوند. در پایان نیز پیشنهاداتی در جهت دستیابی به فضای شهری همه‌شمول جنسیتی در شهر رشت ارائه شده است.

assessing the right to the city theory from a gender-wise perspective in order to achieve gender inclusive urban space (case study: the city of rasht)

justice is an inclusive and universal concept that has consistently been considered as a fundamental element of development. this concept may be interpreted differently from the standpoint of a variety of scientific and research fields. one of the most widely recognized theories regarding the concept of justice in urban planning and design is henri lefebvre's theory of the right to the city, which is ​predicated on the concept of justice. on the other hand, a concept called gender inclusive city is an approach that has attracted the attention of many urban planning and design researchers in recent years due to the attention given to women's rights in accessing privileges and benefits in cities and the emergence of a phenomenon called the gendered space. this research endeavors to identify the primary elements of a gender-inclusive city in rasht by examining the theory of the right to the city and employing the qualitative method of open coding and thematic analysis. in this regard, the current research has identified ten central themes in the coding stage. by categorizing them, it can be concluded that the four main components of establishing a gender-inclusive space in the city of rasht are security, social and environmental features of the space, and the culture of gender equality.