زنان سالمند و تجربه ی طرد اجتماعی (مورد مطالعه: زنان ساکن سرای سالمندان در شهر خرم آباد)

کندوکاو درخصوص تجربه های زیسته‌زنان سالمند از طرد اجتماعی، زمینه‌ فهم پدیده هایی مثل احساس تبعیض، ناکارآمدی، زائد بودن، گسست نسلی و دگردیسی خانواده را فراهم می کند. هدف این پژوهش، مطالعۀ کیفی تجارب زیستۀ زنان سالمند از طرد اجتماعی در سرای سالمندان شهر خرم‌آباد است. برای نیل به این هدف، از نظریۀ زمینه‌ای استفاده شده تا علل، شرایط مداخله‌گر و پیامدهای تجربۀ طرد اجتماعیِ زنانِ سالمند به‌شیوه‌ای ژرف‌نگرانه واکاوی شود. سوژه‌ها به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند از میان ساکنین سرای سالمندان حاج صدیق و فرزانگان شهر خرم آباد انتخاب شده‌اند و با آن‌ها مصاحبۀ عمیق فردی انجام شده است. نتایج تحلیل مصاحبه‌ها بیانگر آن است که نابرخورداری زنان از پایگاه اقتصادیِ مستقل (نداشتن پشتوانۀ مالی و ازدست‌دادن توان کار)، افول همبستگی‌های سنتی در خانواده (زوال اقتدار مادرانگی، شکاف نسلی و رشد فردگرایی) و تفاوت سبک‌های زندگی (تغییر نوع و چیدمان وسایل خانگی، تغییر معنای کار خانگی و سیطرۀ مناسبات جنسیتی) شرایط علی تصمیم خانواده ها در تحویل زنان سالمند به سرای سالمندان هستند. احساس کنده شدن از جهان زندگی (شکاف نسلی، زوالزیست جهان سنتی و احساس بی ریشگی) به مثابه‌شرطی زمینه ای، مجرای اثرگذاری شرایط علی است بنابراین سالمندان با تعاملات و پیامدهایی رودررو هستند که عمیقاً جهان درونی و حیات بیرونی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد: بدبینی مفرط (کاهش اعتماد، شکنندگی درونی)، احساس تنهایی (حسرت گذشته، احساس فراموش شدگی) و تجربه‌مرگ تدریجی (تقدیرگرایی افراطی و حالت احتضار) از مهم ترین این ها هستند که زنان سالمند را به تدریج در وضعیتی ذهنی روانی فرومی برند که از دید آن ها معنایی جز گسست از جریان عام زندگی اجتماعی ندارد.

elderly women and the experience of social exclusion (case study: women living in nursing house of khorramabad city)

this qualitative research attempts to study the lived experiences of elderly women living in nursing houses of khorramabad city in the field of social exclusion. to do this, we have used grounded theory to analyze the causal conditions, intervening conditions and consequences of elderly women’s lived experiences of social exclusion. the subjects were selected through purposeful sampling from the residents of haj seddique and farzanegan nursing house. the data were gathered by way of deep semi structured interview. the findings show that the causal conditions of social exclusions are: women’s lack of independent economic status (lack of financial support and loss of ability to work), decline of traditional solidarity in the family (decline of mothers’ authority, generational gap, the growth of individualism) and the transformation of lifestyles (transformation of home’s equipment, semantic change of family labor and the domination of gender bias). these are activated through some intervening conditions such as: extreme pessimism and feeling of loneliness. the first one is characterized by mistrust in society and internal vulnerability; and the second factor can be observed in nostalgia for a golden past and the feeling of being forgotten. it is in this way that they feel that they are dis embedded from the life world and thrown into the way of gradual death. so, they represent some symptoms such as silence/ aggressiveness, feeling of rootlessness and self illness. or, they believe in extreme fatalism and dying experiences.