تحلیل استراتژیک از راهبردهای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در سکونت‌گاه‏های غیررسمی با تاکید بر کارآفرینی مطالعه‌ موردی: محلات انصار و اروند در شهرک شهید رجایی مشهد

توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، ه‌مثابه‌ هدف غایی برنامه‏های رفاه و مددکاری اجتماعی، رویکردی نوین است که بر دو رکن مهم «توسعه‌ توانمندی‌های زنان سرپرست خانوار در معیشت پایدار برای خود و افراد تحت تکفلشان» و نیز «ارتقای مهارت‌های فردی و اجتماعی آن‌ها در مدیریت خانواده» استوار است و اجرای آن نیازمند به‌کارگیری راهبردها و سیاست‌های هوشمندانه و متناسب با ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کالبدی در سکونت‌گاه‌های غیررسمی است. از‌این‌رو، هدف این پژوهش، سنجش راهبردهای توانمندسازی برای قریب به 2 هزار 560 زن سرپرست خانوار در دو محله‌ اروند و انصار واقع در یکی از سکونت‌گاه‌های پرجمعیت غیر‌رسمی شهر مشهد، یعنی شهرک شهید رجایی، است. روش پژوهش حاضر به شیوه‌ توصیفی‌ تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در روش میدانی، مصاحبه با 14 مدیر مرتبط با حوزه‌ اشتغال بانوان و نیز توزیع پرسش‌نامه بود. جامعه‌ آماری (n) برابر با مجموع تعداد زنان سرپرست خانوار در دو محله‌ انصار و اروند (2 هزار و 560 نفر) و حجم نمونه (n) با استفاده از فرمول کوکران با مقدار خطای 0.05درصد معادل 334 نفر برآورد شد که به صورت تصادفی منظم میان زنان سرپرست خانوار توزیع شده است. شیوه‌ تجزیه‏ و تحلیل بر‌اساس روش تحلیل استراتژیک کمّی (qspm) بوده است. نتیجه‌ این پژوهش گویای این امر است که از میان راهبردهای متنوع در توانمندسازی بانوان سرپرست خانوار در محلات انصار و اروند، «گسترش کارگاه‏های کسب‏وکار زنان» (با ضریب جذابیت 6.65)، ارتقاء انسجام اجتماعی و شبکه‌ روابط بانوان (با ضریب جذابیت 6.48) و جذب سرمایه‏گذاری و ارائه‌ تسهیلات (با ضریب جذابیت 6.29) و حمایت از خوداشتغالی زنان سرپرست خانوار (با ضریب جذابیت 6.17) بیش از دیگر استراتژی‌ها می‌تواند به توانمندسازی موثرتر زنان سرپرستان خانوار و قدرت‌یابی آن‌ها در تامین معیشت پایدار و مدیریت مناسب‌تر خانواده‌های آنان کمک کند.

Strategic analysis of empowerment strategies for women heads of householdsIn informal settlements with an emphasis on entrepreneurshipCase study: Ansar and Arvand neighborhoods in Shahid Rajaei town of Mashhad

Today, the increase of femaleheaded households, especially in informal settlements, is considered as a social harm, and in order to solve it, the empowerment approach in the economic field has attracted a lot of attention. Therefore, in order to solve economic problems and job creation in informal settlements, the entrepreneurial approach was proposed based on local capitals and potentials. Because using this approach can be very effective in organizing economic and employment conditions and promoting income generation in informal settlements and areas. The purpose of this study is to evaluation of empowerment strategies women heads of households in Arvand and Ansar neighborhoods of Shahid Rajaei town of Mashhad with emphasis on entrepreneurship in informal settlements. These neighborhoods are located in the third erea of the sixth district of Mashhad and the number of women heads of households in these neighborhoods reaches more than 2560 people. The method of the present research is a descriptiveanalytical method which is done with a measurement and evaluation approach. Library and field methods and questionnaires have been used to collect information. Also, the analysis was performed based on the method of strategic analysis and using the tools of GIS and SPSS software. The results of this study indicate that factors such as expansion of women’s business workshops (with a score of 6.65) in the field of economic dynamism, promoting neighborhood social cohesion (6.48) and creating women’s social networks (6.11) in the field of social capital, attracting investment and providing facilities (6.29) and supporting the selfemployment of women heads of households (6.17) in the field of urban management transformation; are effective in improving the economic and entrepreneurial status and empowerment of women heads of households in informal settlements.