بازتعریف هویت زنان همسر از دست داده: مطالعه‌ای در محله‌های افسریه و عباس‌آباد تهران

پرسش آغازین این پژوهش عبارت است از «زنان متاهلی که همسر خود را از دست می‏دهند، چگونه هویت خود را بازتعریف می‏کنند؟» این پژوهش بر پایه رهیافت نظریه داده‌بنیاد انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه‌ساخت‏یافته سیر زندگی و مشاهده است. نظریات گیدنز، کاستلز، جنکینز و گیلیگان در بازتعریف هویت بررسی شد. حجم نمونه 21 نفر از زنان «همسر از دست داده» است که با نمونه‏گیری هدفمند و نظری در دو محله افسریه (منطقه 15تهران) و عباس‌آباد (منطقه 6 تهران) انجام شد. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که زنان پس از قرارگرفتن در موقعیت زن همسر از دست داده و سپری‌کردن دوران سوگواری، در موقعیت زن «همسر از دست داده» قرار می‏گیرند. با توجه به داده‏ها، سه مقوله هویتی اصلی در‌باره این زنان شناسایی شد که عبارت‌اند از: 1. زنان همسر از دست داده شاد، 2. زنان همسر از دست داده غمگین و 3. زنان همسر از دست داده سرگردان. زنان شاد به زیر‌مقوله‏های 1. زنان همسر از دست داده شاد حمایت‏طلب، 2. زنان همسر از دست داده شاد مستقل و 3. زنان همسر از دست داده شاد مقاوم دسته‏بندی می‌شوند. بازتعریف هویت زنان همسر از دست داده در پنج الگوی پارادایمی 1. زن فناشده، 2. زن حمایت‏طلب، 3. زن تنها، 4. زن مقاوم و 5. زن مستقل قرار می‏گیرند. تعمق در روند شکل‏بندی هویت جنسیتی زنان همسر از دست داده، نشان می‏دهد که بازتعریف هویت آنان تحت‌تاثیر منابع اقتصادی فرهنگی و اجتماعی، روابط خانوادگی، سن و وجه مادری «زنان همسر از دست داده» است. هیچ‌یک از پنج الگوی پارادایمی در دو محله مسلط نبود.

Redefining Identity for Women Who Lost Their Spouses: A research in districts of Afsariyeh and Abbasabad Tehran

The precise question of this research is: «How does the experience of women who lost their spouses effect on redefining of their gender identity? » this research was designed by using grounded theory. Data was gathered by using semistructured interviews and observation. The sample includes 21 women without spouse who live in two neighborhoods of Abbassabad and Afsariye in Tehran city. Targeted sampling and theoretical sampling were used for sample selection. All data were collected and analyzed in social stages of open, axial and selective coding. The research findings showed that women after being in the position of losing husband, going through a period of grief. According to the data, three main categories of identity about women were identified, which are in three groups: 1) happy widows, 2)sad widows, and 3)wandering widows. Happy widows categorize in: dependent, warrior, and independent women. Redifining identity of women without a spouse is in five different paradigms. These paradigms are 1)perished woman 2) Dependent woman 3) lonely woman 4) Warrior woman 5) Independent woman. The process of achieving gender identity of women without a spouse affected by the circumstances in which they are available, such as access to economic, cultural and social resources, motherhood, age and the formation of a relationship with their own family.