فرایندپژوهی تکوین رشتۀ مطالعات زنان معطوف به تغییرات پارادایمی جنسیت (مطالعۀ موردی: دانشگا‌ه‌های امریکا)

رشته مطالعات زنان از دهه 1970 در امریکا تاسیس شده و به دلیل تعداد، تنوع موضوع و مواد درسی رشد روزافزونی داشته است. از وجوه مهم تکوین این رشته، پیوستگی به واقعیتِ در حال تغییر وضعیت زنان در جامعه امریکاست. تاسیس این رشته در کنار جنبش‌های مدنی زنان و با عنایت به تغییرات مفهومی و توسعه مصداقی حقوق و توانمندسازی زنان قابل پیگیری است. بیش از یک دهه است که رشته مطالعات زنان در امریکا، به‌رغم پویایی درون‌گفتمانی، با چالشی برخاسته از تغییرات پارادایمی حوزه جنسیت رو‌به‌رو هستند؛ به‌نحوی‌که حتی نام این رشته ناکافی و نارسا قلمداد می‏شود. مقاله حاضر، با روش فرایندپژوهی مبتنی بر آثار تاریخ‏نگارانه مطالعات زنان در امریکا، به تحلیل انعکاس تغییرات پارادایمی زنان و جنسیت در تکوین این رشته‌ و چالش‌های پیش روی آن می‌پردازد. فرایند تکوین این رشته در سه دوره، اعم از پارادایم سیستم جنس دوگانه: زنان در برابر مردان (1970 اوایل دهه 1980)، تغییر پارادایم از زن به زنان‌ از زنان به جنسیت (دهه 1980 نیمه دهه 1990) و پارادایم تفوق گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی (نیمه دهه 1990 تاکنون)، واکاوی شده است. فهم این پویایی گفتمانی در امریکا به فهم گفتمان جنسیت در سطح بین‌المللی می‌انجامد.

The Development of Women’s Studies Programs in View of the Gender Paradigm Shifts: A Process Tracing in the United States

The Women’s Studies departments have been established since 1970 in the United States. The number of the departments, the subjects and the material they cover has increasingly grown and from its very characteristics is a significant corelation with the reality of change in women’s status. Women’s Studies was established as the academic wing of the women’s civil movements and it can be understood in terms of changing meanings of the women’s rights and empowerment. Despite its internal discursive dynamism, Women’s Studies is facing a sort of challenge caused by the paradigmatic shift of gender and makes it sound insufficient in the content and even in its name. The present study, then, exploits the process tracing method with focus on the American Studies historians’ records to indicate the reflection of women and gender paradigm shifts and their subsequent effects in Women’s Studies departments, their opportunities and challenges. The process tracing is conducted three historical phases including binary sex paradigm: women against men (1970early 1980s), paradigm change from woman to women women to gender (1980s Mid 1990s), and paradigm of the sexual orientation and gender identity dominance (Mid 1990s Present). To trace this process within the United States is expected to reveal the gender discourse globally.