بازنمایی وظایف الوهی ناهید به روایت آثار هنری

در آثار هنری تمدن‏های کهن، حضور نیروهای ماوراءالطبیعه در قالب تصاویر طبیعی ملموس است و زندگی دنیوی آدمیان را با نیروهای آسمانی پیوند می‏زند. زندگی ایرانیان باستان بر نظام کشاورزی استوار بوده؛ لذا حاصل‌خیزی و باروری اهمیت بسیار داشته است. ایزدبانوان و الهگان باروری جایگاه ویژه‏ای در فرهنگ‏های کهن داشته‏اند و شکل فیزیکی و متافیزیکی ایشان در ارتباط با عناصر طبیعی چون حرکت اجرام سماوی (منطقۀ‌البروج)، گیاهان، حیوانات و آلات موسیقایی پیوند دارد. ایزدبانوی آناهیتا/ ناهید، نماد حاصل‌خیزی و باروری و موکل آب‌ها در ایران است. بلندپایگی وی به حدی است که عبادتگاه‏های متعدد بنا و نذرهای فراوان نثارش می‏کردند. این نذرها بیانگر وظایف روحانی جسمیت‏یافته آناهیتاست که در آثار هنری بسیار نفیس و ملهم از ادبیات دینی آن دوره حلول یافته‏اند. از این روی، بازنگری ادبیات دینی و توصیفات دینی ناهید، تحلیل‏های نادرست را کاسته و شناسایی این ایزدبانو را در آثار هنری ممکن می‏کند. این نوشتار سعی دارد با گردآوری‏های کتابخانه‏ای و اسنادی (تصویری/ آثار هنری) به روش مطالعۀ تطبیقی آثار هنری به تحلیل و توصیف این موضوع بپردازد؛ تا وجوه اشتراک این مهین‌الهگان در جوامع مادرسالار و کهن و ریشه‏های هنری و تصویری مشترک میان آناهیتای ایرانی و دیگر ایزدبانوان باروری هویدا شود.