مجانین‌العقلای زن در تصوف اسلامی

مقالۀ حاضر، جُستاری تحقیقی در تاریخ عرفان اسلامی است که به معرفی و بحث دربارۀ زنان عاقلۀ مجنونه می‌پردازد. بخش اول مقاله، مباحث نظری دربارۀ جنون عرفانی و مبانی آن است. شیوۀ ارائۀ این مباحث براساس آرا و دستاوردهای صاحب‌نظران کلاسیک در عرفان اسلامی است. در بخش دوم مقاله، ضمن بررسی رفتار و اندیشه‌های عقلای مجانین، نام و احوال چند تن از مجانین‌العقلای زن، بر‌اساس منابع محدود تاریخی، ذکر می‌شود. نخستین کتابی که به تصوف و تعبد زنان پرداخته است، ذکر النسوه المتعبدات الصوفیات نوشتۀ ابوعبد الرحمن سُلمی است. پس از آن، در صفۀالصفوه ابن جوزی و عقلاءالمجانین نیشابوری می‌توان احوال این زنان را یافت. مسئلۀ پژوهش حاضر این است که آیا در طول تاریخ برخی زنان نیز احوالات عرفانی خاص داشته‌اند و در زمرۀ عقلای مجانین جای گرفته‌اند؟ بر‌اساس اطلاعاتی که از منابع درجه اول فراهم می‌شود می‌توان به این پرسش پاسخ مثبت داد. روش این تحقیق تاریخی و کتابخانه‌ای است.

wise insane women in islamic mysticism

The present article is a query research in the history of Islamic mysticism aim to introduce and discuss the wise insane women. The first part of the article is about the theoretical discussions of mystic insanity and its fundamentals. The style of the presentation of the discussions is based on the views and achievements of classical experts in the Islamic mysticism. In the second part of the article, the name and the biography of some of them based on the restricted historical resources were mentioned; in addition to the review of behaviors and thoughts of the wise insane. the first book abot this mattes is written by "solami". The main question of the research is that did some women have special mystic status in the history? Have been they regarded as the wise insane? The answer to this question is positive according to the first grade resources. The method of this research is historical – librarybased.