زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی موثر بر فعالیت‌های زنان نقاش دوران پهلوی (1304ـ1357‌ش)

عوامل مختلفی در دوران پهلوی بر حضور زنان تاثیرگذار بود. در ساختارهای جدید پس از مشروطه و همراه با مدرنیسم پهلوی، و نیز دیگر گفتمان‌ها، دربار به دولت و رجال به مردم تبدیل شدند. در این دوران، زنان در رویکرد جنسیتی از یک طبقه در خود به یک طبقه برای خود تبدیل شدند. پیامد زمینه‌های اجتماعی سبب شد تا در دوران پهلوی دوم شاهد حضور فعال‌تر زنان نسبت به گذشته در عرصه نقاشی باشیم؛ چنان‌که تاریخ نگارخانه‌های تهران از 1328 تا 1357 موید این امر است. مقاله حاضر به بررسی زمینه‌هایی می‌پردازد که این زنان را از حاشیه به متن کشاند و تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که چه زمینه‌های اجتماعی جهت ارتقای حضور زنان نقاش دوران پهلوی موثر بوده است؟ در این پژوهش، گردآوری مطالب کتابخانه‌ای و میدانی است و به روش تطبیقی توصیفی‌ـ تحلیلی نگاشته شده و می‌توان دریافت که حضور مردان حمایت‌کننده در خانواده، آموزش، طبقه اجتماعی، زندگی شهری، عمومی‌سازی فرهنگ به لطف رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی، حضور حقیقی و حقوقی ملکه، حمایت‌های حاکمیت و سیاست‌های فرهنگی، جنبش‌های اجتماعی زنان و دگرگونی نقش زنان در قرن بیستم نقشی تعیین‌کننده در ارتقای جایگاه زنان نقاش این دوران داشته است.

A Study on the Socio-Cultural and Artistic Activities of Women Painters in Pahlavi Iran(1925-1979 b.c)

Several factors influenced on the presence of women in the Pahlavi era. In the new structures after the constitutionalism and along with absolute modernism of Pahlavi, the discourses based on democracy, socialism, Islamic resistance and autonomy, court became to the government and political figures changed to the people. In this era, the role of women determined on the basis of their social status and in sexual approach, their changed from a classinitself to classforitself. The outgrowth of social backdrops caused that we can see a more active presence of women in second Pahlavi era compare to past periods in the visual arts areas specially in painting accordingly the history of Tehran art galleries from 1949 until 1979 B.C and their activities corroborated this. Study of social backdrops that moved these women from marginalization to mainstream is the purpose of this article and concerning that there is no study on this topic, addressing this is so necessary and it’s an attempt to answer the question what social backdrops influenced on increasing the presence of women specially painter women in Pahlavi era? In this study, collecting of contents is based on libraries and field research and written on comparative, descriptive and analytic method and cultural and social backdrops of women painter of Pahlavi era who their works was exhibited studied. We can understand that the presence of supporter man in family, learning, social class, urban life, spreading culture in public trough medias and cultural institute, legal and natural presence of queen, the supports of government trough cultural politics, social movements of women and change of women role in 20 century, had a effective role in rise of women’s social position and specially painter women of second Pahlavi era.