جایگاه زن در عصر آهن با تکیه بر مطالعات قوم باستان‌شناسی در میان کوچ‌نشنیان غرب زاگرس مرکزی

تا‌کنون گورستان‌های متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آن‌ها اشیای تدفینی خاص زنان به‌دست آمده است. اما کاوشگران جز توصیف داده‌ها و شکل تدفین به موضوع جایگاه زنان در این دوره نپرداخته‌اند. این موضوع از این امر ناشی بوده که در میان اشیای تدفینی هیچ کتیبه یا نوشته‌ای در ارتباط با این گورها به‌دست نیامده و همچنین مطالعات مربوط به زنان تازه در ادبیات باستان‌شناسی مطرح شده بود. پژوهشگران این گورستان‌ها را به نیمه‌کوچ‌نشینان نسبت داده‌اند، که این نوع معیشت در قالب ایلی در این منطقه تا حال حاضر نیز رواج دارد. بنابراین، می‌توان گفت که با توجه به همسانی جغرافیایی و تاحدود زیادی معیشت این مردمان با ایلاتی (خزل، ملکشاهی و کلهر) که در این منطقه ساکن‌اند، همچنین تداوم سنت‌ها در زاگرس مرکزی، که در این مقاله به آن‌ها از جمله شیوة تدفین اشاره شده، به بررسی جایگاه زنان در عصر آهن از منظر قوم باستان‌شناسی پرداخته شده است. در این مقاله، گورهای متعلق به زنان در 14 گورستان بررسی شده؛ با توجه به اینکه در میان این ایلات جایگاه زنان در قالب خانواده نمود می‌یابد، که خود تابع عوامل متعدد اجتماعی‌‌ـ سیاسی و اقتصادی است. در پایان نیز جمع‌بندی از کلیة مطالب ارائه شده است.

Women’s Rank in the Iron Age Based on Ethno archaeological studies in the West Central Zagros nomads

Up to now, various graveyards belonging to Iron Age in the west central Zagros have been excavated. In these graveyards, the graves belonging to women have also been excavated in which the grave goods specific to women were found. The excavators of these graves have only described the data obtained from the shape of the graves and the manner of the burial, and have not dealt with the issue of the women’s rank in this age. This is due to the fact that among the buried objects any inscription related to these graves has not been found. Moreover, the studies relating to women had recently been posed within archeological literature. The researchers have ascribed these graves, which did not have any relationship with settlement compounds, to the nomads a manner of living in the form of tribal living which exists up to now in this region. Therefore, it can be said that with regard to the geographical similarity and, to a great extent, the similarity of the manner of living of these people with the tribes living in this region (Xezel, Malekshahi, and Kalhor), and also the continuation of the traditions in central Zagros, some of which have been indicated to in this paper such as the manner of burial, the position of the women during Iron Age has been dealt with archeologically. In this paper, the graves of 14 graveyards have been investigated, taking into account the fact that the women ranking in these tribes is seen in the form of the family which is itself affected by numerous social, political, and economic factors. In the end, all of the subjects have been summed up