بررسی اجتماعی حضور زنان در قلمدان‌های قاجاری در مجموعه ناصر خلیلی

در دوره قاجاری، مصوران و چهره‌پردازانی پا به عرصه هنر ایران نهادند و شیوه خاصی را در خلق آثار هنری رقم زدند. در این دوره بنا به علاقه و پشتیبانی بعضی از سلاطین، تابلوهای نقاشی، کتاب های نفیس و قلمدان‌های ارزشمندی خلق شد که همه در نوع خود بی نظیر و ممتاز بودند.آثار هنری و تاریخی مربوط به این دوره را می‌توان از غنی ترین گنجینه ها، خصوصاً در زمینه تصویرگری و نقاشی دانست؛ زیرا با دقت و تامل در آن‌ها می توان به ویژگی ها و جزییات جالب توجهی در خصوص اوضاع اجتماعی حاکم بر آن دوره پی برد.یکی از گویاترین آثار این دوره، قلمدان نگاری‌های استادانه ای است، که اکثر آن‌ها در شهرهای تهران، اصفهان و شیراز به دست استادان قلمدان‌نگار تهیه شده‌اند. بیشترین بخش تصویرپردازی این قلمدان‌ها، پیکره نگاری‌های زنان و در بخشی، متاثر از پیکره‌های اروپایی هم دوره قاجار بوده که بخش اعظمی از آن‌ها اینک در مجموعه ناصر خلیلی در لندن جمع‌آوری و نگه‌داری می‌شوند. با بررسی نگاره های این مجموعه، می‌توان چنین نتیجه گرفت که، باورها و اعتقادات اجتماعی، نوع و نگرش زندگی مردم به ویژه زنان، به عنوان بخشی مهم از جامعه روزگار قاجار و تاثیرات فرهنگ غرب که بازتاب سفرها و بازدیدهای متعدد درباریان، نقاش ها و متمولان قاجاری؛ به خوبی در شیوه و سبک نگارگری و قلمدان نگاری‌های این دوره انعکاس یافته است.