بررسی مقولۀ «میل» و بازقلمروسازی «زنانگی» در یرما با تکیه بر آراء دلوز و گاتاری

مقالۀ حاضر به‌‌بررسی مفهوم «میل» و تاثیر آن بر بازتعریف ساختارهای فرهنگ جنسیتی حاکم می‌پردازد. نویسنده با استفاده از رویکرد مطالعات فرهنگی و با بهره‌گیری از نظریات منتقدانی نظیر دلوز و گاتاری در پی پاسخ به این پرسش بنیادی است که چگونه مفهوم «میل» زنانه مولد است و می‌تواند با رقم‌زدن نوعی «شدگی» گفتمان دوانگاره‌محور جنسیتی را به‌چالش کشد؟ بدین منظور نمایشنامۀ یرما یکی از سه‌گانۀ لورکا بررسی می‌شود. این پژوهش که با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شده است به‌چگونگی تاثیر مفهوم «زن‌شدگی» در شکل‌گیری فرهنگی متفاوت از گفتمان جنسیتی و سلسله‌مراتبی حاکم می‌پردازد. چنین استدلال می‌شود که لورکا با تمرکز بر «میل زنانه» و درهم‌شکستن مدل تک‌صدا، «پیش‌روندۀ» و «پارانوئیدیِ» روایت رئالیسمی ادیپ‌محور، به‌نوعی «قلمروزدایی» دست می‌زند که سوژگی را منوط به تسلیم در برابر قدرت مردانه نمی‌داند. لورکا با تمرکز بر «میل شیزوئیدی»، نه ‌تنها در راستای چالش دوانگاره‌های حاکم گام برمی‌دارد، بلکه با بازقلمروسازی «هویت زنانه» می‌کوشد هنجارهای درونی‌شده را به منزلۀ نوعی «برساخت» معرفی کند که اصل واقعیت زنانگی را پنهان کرده‌اند. از این‌رو، می‌توان گفت که از منظر لورکا ظهور فرهنگی پویا ماحصل تقابلی آگاهانه با گفتمان حاکم و هنجارهای زنانگی از پیش‌ تعیین‌شده است که ناگزیر از رستاخیز میل شیزوئیدی، «زن‌شدگی» و مقابله با گفتمان پارانوئید ادیپ‌محور است.

the study of “desire” and “becoming‌ woman” in yerma through deleuze and guattari’s views

this article focuses on the notion of “desire” in yerma (1934), by federico garcia lorca, the famous spanish writer and dramatist. yerma is one of the dramas in lorca’s ‘rural trilogy’. adopting the perspective of left thinkers and using gilles deluze and fleix guattari’s views on psychoanalysis, the writer discusses how the notion of “desire” through a deleuzian perspective is not associated with loss but power and can, thus, end up in change and “becoming.” to elaborate this process, the study has deployed a descriptive-analytic method to the text, and it has focused on the notions of ‘paranoid desire,’ ‘schizoid desire’ and ‘becoming woman.’ it is argued that yerma, as a prototype of minority figures, is subjected to those strategies of ‘otherization’ which she cannot help tolerating due to an internalization of the family and social discourses of norms and stereotypes, which is still true to the lives of many women even these days. yerma finds no way out of such stagnant life scripts but through a sudden outrageous rebellion against the system (and its representative—juan). such rebellion questions the dominant paranoid control exerted by every hierarchical system in society. these challenges pursue a type of “deterritorialization” of such systems and their meta-narratives by opening new horizons which introduce new types of relationships and orders which are far different from the mainstream culture and, thus, chaalenging, unsettling, and dangerous. in fact, they are new voices which can be heard.