چگونگی بازنمایی جایگاه زنان در موسیقی سنتی ایران در دهه 1360

آثار هنری در هر جامعه مجموعه اطلاعاتی از وضعیت اجتماعی به‌دست می‌دهد که می‌توان با رمزگشایی و درک آن به ویژگی‌های جامعه معاصر دست یافت. آثار موسیقی نیز به‌منزله نوعی هنر و رکن مهمی از نظام فرهنگی، از طریق ارائه و نمایش مفهوم زن، نقش درخور توجهی در بازتاب مناسبات جنسیتی جوامع دارد. موسیقی سنتی ایران به‌منزله هنری که در فضای فرهنگی‌ اجتماعی ایران تولید شده است می‌تواند در شناخت شاخصه‌های فرهنگی جامعه ایران موثر باشد. پژوهش حاضر با موضوع بازنمایی زن در موسیقی سنتی دهه 1360 در ایران، به دنبال کشف چگونگی بازنمایی و تصویر زن در اشعار خوانده‌شده در این آثار است. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است و با استفاده از نظام مقوله‌بندی استقرایی به تحلیل محتوای 53 شعر از 43 آلبوم منتشر‌شده در دهه 1360 پرداخته است. حاصل این تحلیل با دوازده مفهوم، ذیل سه عنوان زن به‌مثابه ابژه عشق سالم، زن به‌مثابه ابژه‌ای اجتماعی و زن به‌مثابه ابژه عشق رمانتیک و اروتیک و مقوله مرکزی زن به‌مثابه ابژه عشق کامل مقوله‌بندی شده است. تحلیل محتوای اشعار حاکی از حضور حداقلی زنان در عرصه عمومی و اجتماعی است و دیدی منفی در قالب کدهای فرهنگی به آنان وجود دارد. با‌این‌حال، زن در عرصه خصوصی در قالب رابطه‌ای عاشقانه و به‌عنوان ابژه عشق مرد جایگاه برجسته‌ای دارد و عشق سالم با ویژگی تقارن و پیش‌شرط برابری به وی ابراز شده است.

representation of the status of women in traditional music in 1981

in any society, artworks present a set of information about the social status, which by decoding and understanding the language, one can realize the features of the contemporary society. music artworks, as an art and an important element of the cultural system, have a significant role in shaping and reflecting the societies’ gender relations by displaying the concept of woman and different kinds of femininity. iranian traditional music, as an art produced and published in socio-culture environment of iran, can be effective in identifying the cultural characteristics of iran. this study with the subject of the representation of women in iranian traditional music in the sixties (1980s), want to explore the ways of women’s displaying and women’s image in the lyrics of these works. this study is conducted based on a qualitative approach and qualitative content analysis method. using inductive categorical system, this study performed the content analysis of 35 poems from 35 albums published in that decade. the results of this analysis with 21 concepts are categorized into three titles named the woman as social object, the woman as romantic and erotic love object, and the central category of woman as perfect love object. analysis of the status of woman in this love relationship can show the state of woman’s representation in both the private and the public arenas. the content analysis of the lyrics indicates the weak presence of women in public and social arenas and a negative view in the form of cultural codes towards them. however, in private arena, the woman has an outstanding position in love relationships and as man’s love object. a healthy love with having symmetry and a prerequisite of equality is expressed towards her.