پژوهشی در فناوری‌های‌ هنریِ ساخت زیورآلات نقره‌ای زنان در سیستان و بلوچستان

زیورآلات فلزی سنتی و بومی بانوان در سیستان و بلوچستان از آثار زینتی مهم بوده که تا چند دهه پیش استفاده می‏شده است. این آثار که در طرح‏ها و مدل‏های گوناگون ساخته می‏شده از شاخص‏ترین دست‏ساخته‏های هنری جنوب‏شرق است که امروزه رو به فراموشی رفته و به مطالعه و تحقیق در این زمینه نیاز دارد. به همین منظور، در این مقاله سعی شده است با مطالعه‌ زیورآلات سنتی بانوان بلوچ به بررسی روش‏های ساخت، ساختار و چیستی مواد مورد استفاده‌ آن‌ها پرداخته شود. ازاین‌رو، در مطالعه‌ حاضر 9 نمونه از زیورآلات مرسوم زنان بلوچی مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته‏اند و روی آن‌ها آزمایش‏هایی همچون متالوگرافی (om)، رادیوگرافی، سی‏تی‌اسکن (ct-scan)، آنالیز پراش پرتوی ایکس (xrd) و آنالیز فلورسانس اشعه‌ ایکس (xrf) انجام گرفته است. بررسی‏ها و آزمایش‏های ساختارشناسی زیورآلات فلزی نشان داد پایه‌ فلزی اصلی آثار تماماً از آلیاژ نقره‌ مس است و با ساختار یوتکتیک و با روش‏های ریخته‏گری ساخته شده‏اند. به‏طوری‌که آزمایش‏های عنصری و ترکیبی دو عنصر نقره و مس را به ترتیب با بیشترین میزان در ترکیب نوع آلیاژ شناسایی کرده است. همچنین، نوع اتصالات، لحیم‏کاری و مغز فلزی زیورآلات توسط بررسی‏های رادیوگرافی و سی‏تی‌اسکن بررسی شده است.

Artistic Technologies in Making Women Silver Jewelry in Sistan and Baluchistan Province

Women traditional and indigenous metal jewelry making in Sistan and Baluchistan Province has been one of the most important decorative works used until a few decades ago. These works have been included in various designs and models. They are of the most prominent artistic technologies in Southeast Iran. They are being forgotten today and there is a need for extensive research in this field. For this reason, in the present study, it is attempted to study Baluchi women traditional jewelry making arts to investigate the methods, structures and materials used in the artworks. To this end, in the present study, 9 samples of conventional jewelries of Baluchi women are examined using metallurgical experiments optical microscopy (OM), radiography, computerized tomography scan (CT-Scan), X-ray diffraction (XRD) analysis, and X-ray fluorescence (XRF) analysis. Structural analysis of metal jewelry shows that the base metal of the jewelries is entirely made of silver-copper alloy with a eutectic structure by using casting methods. Moreover, the elemental and compound analysis identifies the two elements of silver and copper with the highest amount in the compound of the alloy, respectively. Also, the type of connections, the type of soldering and the type of metal core of the jewelries are examined using radiography and computerized tomography scan (CT-Scan).