زنانگی، ایدئولوژی و مقاومت در برابر فرودستی تحلیل گفتمان فرودستی زنان در سینمای ایران با تکیه بر نظریه خودمداری

هدف از این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی فرودستی زنان از خلال تحلیل چهار فیلم سینمایی عروس آتش، کاغذ بی‏خط، خان پدری و ناهید است. چارچوب نظری استفاده‌شده نظری خودمداری قاضی‏مرادی است که با روش تحلیل‏گفتمان انتقادی فرکلاف انجام شده ‏است. تحلیل‏گفتمان انتقادی با پیوند میان ساختارهای گفتمانی و بافت‏های اجتماعی می‏تواند به درک ما برای فهم مسائلی که وجود دارد کمک کند. از جمله نظم‏های گفتمانی مسلط، گفتمان پدرسالاری است که روابط بین دو جنس را از موضع قدرت واسازی می‏کند؛ همچنین، گفتمانِ سنت و تجدد که باعث می‏شود سوژه‏ها به بازتعریف هویت خویش دست بزنند. این روش شامل سه مرحل توصیف، تفسیر و تبیین است. برای این منظور، در مرحل توصیف، به ویژگی‏های صوری متن (تحلیل دیالوگ‏ها و سکانس‏ها) توجه شده ‏است. در مرحل دوم، که مرحل تفسیر است، به بیناگفتمانیت (پرکتیس گفتمانی) پرداخته شده‏ است؛ و در مرحل آخر تاثیر متقابل ساختارهای کلان اجتماعی بر متن با تکیه بر نظری خودمداری بررسی شده ‏است. نتایج حاکی از آن است که چگونه از گذار دو فضای گفتمانی سنت و تجدد، نظم گفتمان جنسیتی و روابط قدرت نهفته در این سلسله‏مراتب، باعث فرودستی زنان و سپس مقاومت آن‏ها در برابر فرادستی مردان شده ‏است. زنانگی‏های مدرن و سنتی نه‌تنها در تقابل با‌هم قرار می‏گیرند، بلکه از سویی دیگر، دال زنانه در مقابل سوژه‏های مرد سنتی و مدرن نیز بازنمایی می‏شود.

Femininity, Ideology and Resistance to Inferiority Analysis of Women’s Inferior Discourse in Iranian Cinema Based On the Theory of Self-Determination

The purpose of this study is to analyze the critical discourse of women’s inferiority through the analysis of four films: Fire Bride, Lineless Paper, Father’s House and Venus. The theoretical framework is Judge Moradi’s theory of self-determination, which has been done by Fairclough’s method of critical discourse analysis; Critical discourse analysis, by linking discourse structures and social contexts can help us to understand the existing issues. Among the dominant discourse systems, patriarchal discourse deconstructs relations between the genders from a position of power; the discourse of tradition and modernity causes subjects to redefine their identity. This method has three stages of description, interpretation and explanation; for this purpose, in the description stage, great attention is paid to the formal features of the context (analysis of dialogues and sequences).The interpretation, inter-discourse (discourse practice) is discussed in the second stage. Finally, the interaction of macro-social structures on the study is based on the theory of autonomy. The results showed the mechanism by which the transition between the two discourse spaces of tradition and modernity, the order of gender discourse and the power relations inherent in this hierarchy, has led to the inferiority of women and then their resistance to the superiority of men. Modern and traditional femininities not only contrast with each other, but on the other hand, the feminine signs are also represented in front of traditional and modern male subjects.