بازنمود سیمای زنان عیار در قصه‌‌های عامه عیاری؛ مطالعه موردی مجموعه «فرهنگ افسانه‌‌های مردم ایران» و «افسانه‌‌های ایرانی»

در قصه‌‌های کوتاه عیاری فارسی، زنان نقش و حضوری برجسته، زنده، محوری و اثرگذار دارند که به انحاء و اشکال گوناگون در این متون انعکاس یافته است. گفتمان عیاری در تاریخ ایران، همواره در تقابل با نظم مسلط موجود شکل‌‌ گرفته و درپی حق‌‌طلبی، برابری‌‌‌‌خواهی، رفع خودکامگی، تبعیض و ستم بوده است. زنان عیار در قصه‌‌های عیاری، نماینده همین گفتمان‌‌اند و به‌نوعی خرده‌‌فرهنگ عیاری را در تقابل با نظام مردسرور ظالمانه و بی‌‌اخلاق نمایندگی می‌‌کنند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شده است. در ابتدا قصه‌‌های عیاری زنانه گردآوری، سپس شیوه چاره‌‌اندیشی‌‌های زنان دربرابر انواع ظلم و استبداد مردان، به‌‌ویژه در موضوع تبعیض جنسیتی، احصاء، تحلیل و تبیین شده‌‌اند. براساس یافته‌‌های پژوهش، بیشترین بسامد این چاره‌‌اندیشی‌‌ها به تحقیر، فریب دادن، مبدل‌‌پوشی، استفاده از داروی بیهوشی و فرار مخفیانه اختصاص دارد. غالب مکرهایی که زنان به‌کار می‌‌گیرند از نوع واکنشی هستند؛ یعنی در حکم پاسخ‌‌هایی ازسوی زنان هستند که دربرابر تنوع‌‌طلبی جنسی مردان، بی‌‌عدالتی‌‌، نابرابری، ستم، زورگویی، خودکامگی، و اعمال قدرت‌‌ جامعه مردسالار به‌کار گرفته می‌‌شوند. در این بافت است که زنان مجال «مردانگی» می‌‌یابند.

Representation of Ayyari Women in Ayyari Folk TalesCase Study: Collection of Culture of Iranian People’s Myths and Iranian Myths

AbstractIn Ayyari Persian short stories, women have a prominent, vivid, pivotal, and influential role and presence. It is reflected in various ways and forms in these texts. Ayyari discourse in the history of Iran has always been formed in opposition to the existing dominant order, seeking rights and equality, and eliminating authoritarianism, discrimination, and oppression. Ayyar women in Ayyari’s stories represent the same discourse and, in a way, represent Ayyari’s subculture in the face of an oppressive and immoral maledominated system. This research has been done with a qualitative approach. It uses content analysis method. First, the stories of Ayyari women are collected, then the way of thinking of women in the face of all kinds of oppression and tyranny of men, especially in the field of gender discrimination, are counted, analyzed, and explained. According to the research findings, the highest frequency of these tricks is dedicated to humiliation, deception, disguise, use of anesthesia, and secret escape. Most of the tricks used by women are reactionary, that is they are responses from women to male sexual diversity, injustice, inequality, oppression, coercion, authoritarianism, and the exercise of power in a patriarchal society. It is in this context that women find opportunity for masculinity.