تحلیل بازنمایی زن شاغل در فیلم‌های سینمای ایران پس از انقلاب

نحوه بازنمایی زنان شاغل در رسانه‏ها‏ از عوامل فرهنگی اجتماعی تاثیرگذار بر رد یا تایید کلیشه‏های جنسیتی سنتی مربوط به زنان و اشتغال آن‏ها به شمار می‏رود و می‏تواند در تغییر باورهای فرهنگی مربوط به اشتغال زنان موثر واقع شود. هدف این مقاله، مطالعه بازنمایی زنان شاغل در سینمای ایران پس از انقلاب است. در بخش نظری تحقیق، از نظریه بازنمایی هال استفاده شده است. روش تحقیق نیز برمبنای الگوی نشانه‏شناسی جان فیسک بوده است. نتایج حاصل از مطالعه بازنمایی زنان شاغل در سینمای ایران نشان می‏دهد که زنان شاغل مدرن، برخلاف کلیشه زن سنتی، دارای قدرت،‏ توانمندی و استقلال بیشتری در زندگی خود بوده و تابع مردان نیستند. در بیشتر آثار‏ ساخته‏شده با محوریت زنان شاغل، سعی شده است ضمن نقد ایدئولوژی مردسالاری، از برابری‌طلبی و شایسته‏سالاری در اشتغال دفاع شود. به‌رغم تلاش برای دوری از نگاه مردسالارانه،‏ شاهد طبیعی‌سازی نقش خانه‏داری برای زنان هستیم.

Analysis of the Portrayal of Women in Iranian Movies after the Islamic Revolution

The way working women are portrayed in Iranian media is one of the social and cultural factors that influence traditional gender stereotypes about women and their occupation. This can contribute to changing cultural perceptions about women’s employment. The main objective of this research is to examine the portrayal of working women in Iranian cinema after the revolution (1979) and present a comparison in different political periods of postrevolution. In order to achieve this goal, prominent films produced in each period (focusing on women’s employment) were selected and analyzed. In the theoretical part of this study, the representation theory of Stuart Hall is used. The research methodology is the semiotics of John Fiske. The results of the study presented that the modern working women, contrary to traditional female stereotypes, had the power and were more independent from their husbands. In most of the films dealing with professional women, the directors have tried to criticize the patriarchal ideology while defending the ideology of egalitarianism and meritocracy in the profession; although the social conditions of each political period were effective in the way working women were portrayed and the ideology of the film. Despite the attempt to avoid patriarchal ideology, the naturalization of domestic work for women can also be seen in these works.