تصویر زن در آثار سینمایی اصغر فرهادی

سینمای اصغر فرهادی، برندۀ جایزۀ اسکار، با تمرکز بر حضور بیشتر زنان و ارائۀ نقش‌های کلیدی بدان ها، به مقولۀ «زن» توجه ویژه نشان داده است، اما باید دریافت بازنمایی زن در این آثار تا چه حد توانسته از تصورات قالبی و کلیشه‌های مردانه رها شود؟ فیلم‌های «رقص در غبار»، «شهر زیبا»، «چهارشنبه‌سوری»، «دربارۀ الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «گذشته»، «فروشنده» و «همه می‌دانند» آثاری هستند که در آن ها زن نقطۀ کانونی فیلم به‌شمار می‌آید. در این پژوهش کوشیده‌ایم  با روش تحلیل ‌محتوای کیفی، و این رویکرد که فرهادی با بازنمایی زندگی زنان به اهمیت‌بخشی او توجه کرده، به بررسی این فیلم‌ها بپردازیم. بررسی کدها، مقولات و مفاهیم نشان می‌دهد که اگرچه تعداد و اهمیت کاراکترهای زن و نیز سپردن نقش‌های کلیدی بدان ها با گذشت زمان روبه‌فزونی بوده، در عین حال زنان با کنش‌های منفعلانه، نقش‌های شغلی جنسیت‌زده و عدم حضور در عرصۀ عمومی، به‌شکلی وابسته به همسر از نظر مالی، بحران‌زا، مستاصل، ناتوان و بی‌کفایت نمایش داده می‌شوند. به‌نظر می‌رسد جهت اهمیت‌بخشی به زن، تمرکز بر موضوع زن کافی نیست و باید به لایه‌های پنهان روایت‌ها که حاکی از ذهنیت و تصورات قالبی مردانه است، نیز توجه کرد.

The Image of Woman in Asghar Farhadi’s Films

AbstractThe cinema of the Oscarwinning director, Asghar Farhadi, pays special attention to women by focusing on the increasing number of women along with their presentation in key roles. The present article analyzes Dance in the Dust, Beautiful City, Fireworks Wednesday, About Eli, A Separation, The Past, Salesman, and Everyone Knows, in which the woman is the focal point. Thus, it tries to examine the films with the method of qualitative content analysis to work on the attention Farhadi has paid to woman’s importance by representing her. Examination of codes, categories, and concepts shows that although the number and importance of female characters and the assignment of key roles to them has increased over time, at the same time women with passive actions, gender job maps, absence from the public arena, and spousedependence is portrayed as critical, desperate, powerless, and incompetent. It seems that in order to give importance to women, it is not enough to focus on the subject of women. One should also pay attention to the hidden layer of narratives that can be obtained from their mentality and stereotypes..