تحول خودآگاهی در آثار داستان‏ نویسان زن ایرانی براساس نظریۀ الن شووالتر

بنا بر نظریه الن ‏شووالتر، منتقد فمنیست مطرح امریکایی، در مطالعه هر زیرفرهنگ ادبی، از جمله زیرفرهنگ ادبی زنان، می‏توانیم گذر از سه برهه اساسی تقلید، اعتراض و خودیابی را مشاهده کنیم. شووالتر برای تبیین چگونگی این سیر یک الگوی سه‌مرحله‏ای را طراحی می‏کند و برهه تقلید از اسلوب و سنت مسلط مردانه را مرحله فمینین، برهه اعتراض به ارزش‏ها و معیارهای مسلط را مرحله فمینیست و برهه خودیابی و کشف هویت فردی را مرحله فیمیل می‏نامد. پژوهش حاضر، که حاصل مطالعه گسترده 33 اثر داستانی بلند از آثار داستان‏نویسان زن ایرانی از دهه 1340 تاکنون است، با نظر به نظریه فمینیستی شووالتر به سیر تغییر و تحول خودآگاهی داستان‏نویسان زن در ایران پرداخته و روند گذر از این برهه‏ها را نشان داده است. براساس یافته‏های این پژوهش، می‏توان این‏گونه استدلال کرد که الگوی شووالتر در مورد زیرفرهنگ ادبی زنان ایرانی نیز صدق می‏کند؛ با این تفاوت که گذر از مرحله دوم و ورود کامل به مرحله سوم فقط از سوی شهرنوش‏ پارسی‏پور و در رمان عقل‏آبی محقق شده است.