خورشید و فرشته، نمادی از زن در کاشی‌های کاخ گلستان

کاخ گلستان قدیمی‏ترین بنای سلطنتی در شهر تهران محسوب می‏شود که تزیینات کاشی‌کاری آن تنوع موضوع و نقش بسیاری دارد. کاشی‏های محوطه، همچون دفتری مصور، ویژگی‏ها و شرایط اجتماعی‌ سیاسی دوره قاجاریان را به نمایش درآورده‏اند. همه نقش‌ها تحت تاثیر هنرهای مختلف قاجاری، همچون چاپ سنگی، نقاشی قهوه‌خانه‏ای، عکاسی و کارت پستال‏های غربی، شکل گرفته‌اند. تلاش نگارندگان در مقاله حاضر بر آن بوده تا ویژگی تصویری کاشی‏های محوطه باستانی کاخ گلستان را بررسی کنند. آنچه در این پژوهش مطالعه شده، تصویر زن در کاشی‌کاری‏های محوطه باستانی کاخ گلستان است. بر این اساس، پرسش‏های این مقاله بدین ترتیب است: تصویر زن در کاشی‏های کاخ گلستان چه ویژگی‌هایی دارد؟ تصویر زن در کاشی‏های محوطه باستانی کاخ گلستان با چه نقش‌هایی ترکیب شده‌اند؟ نتیجه بررسی‏ها نشان می‏دهد که نقش‌مایه زن در کاشی‏ها با دو نقش خورشید و فرشته ترکیب شده است. نقش‌مایه زن به صورت خورشید با توجه به ویژگی‏های زن شرقی ترسیم شده است و در نقش‌مایه زن به صورت فرشته تاثیرپذیری از هنر غرب و نقاشی رنسانس به‌خوبی نمودار است. ازاین‌رو، شاهد پیوند هنر ایران و اروپا هستیم.