بررسی جابه جایی بند موصولی در زبان فارسی امروز براساس دستور کلام

این پژوهش بر آن است تا مسئله جابه‌جایی بندهای موصولی در زبان فارسی امروز را بر اساس دستور کلام توصیف و تبیین کند. در پدیده مذکور، بند موصولی از مجاورت اسم هسته به جایگاهی در انتهای جمله جابه‌جا شده و ساختی  گسسته را به وجود می‌آورد. مشاهده نمونه های مختلف از گونه‌های موصولی در فارسی امروز نشان می دهد که پدیده جابه‌جایی ویژگی عام بندهای موصولی می‌باشد. بر اساس دستور کلام، عناصر متعلق به دستور معترضه تابع الزامات دستوری و معنایی دستور جمله نیستند، به همین دلیل سیالیّت در جایگاه ساختاری یک ویژگی عام و متمایزکننده آن عناصر می‌باشد. از این جهت، استدلال می‌شود که جابه‌جایی بندهای غیرتحدیدی به‌عنوان عناصر دستور معترضه پیامد ماهیت دستوری‌ آنها یعنی معترضگی می‌باشد و جابه‌جایی گونه تحدیدی نیز که از طریق فرآیند دستوری‌شدگی از سطح معترضه به سطح دستور جمله انتقال یافته‌، به‌عنوان یک ویژگی باقی‌مانده از ساخت منشا تحلیل می‌شود.